Ana Pavlović, Udruženje "Eko Cer" / Foto: Privatna arhivaUkoliko “Volt Resources Limited” dobije dozvolu od Ministarstva rudarstva i energetike za geološka istraživanja, a zatim i za eksploataciju rude, to će značiti ekološku katastrofu za sela na istražnom prostoru između Cera i Iverka, objašnjava aktivistkinja Ana Pavlović iz Inicijative “Eko Cer”.
Reč je o području gde se stanovništvo pretežno bavi voćarstvom, poljoprivredom i stočarstvom. Za navodnjavanje voćnjaka i njiva koriste se podzemne vode i bunari, a ta ista voda upotrebljava se I za snabdevanje domaćinstava. U slučaju geoloških istraživanja i bušotina, najveći razlog za brigu su kontaminanti, jer bi ulazili u rečne tokove, pre svega bor, koji bi mogao da zagadi podzemne vode.
Planina Cer / Foto: privatna arhiva
“Već imamo primere iz Valjeva u slučaju Euro Lithium, gde su obustavljena geo istraživanja zbog velike količine opasnih i zagađujućih materija u vodi uzrokovane geološkim istraživanjima, jer su analizama ustanovljene visoke koncentracije bora, natrijuma i gvožđa na arteškim bunarima, gde je došlo do mešanja površinskih I podzemnih voda.
Postoji opasnost da to ovaj kraj može ostaviti bez pijaće vode i dovesti do toga da se stanovništvo mora iseliti jer neće imati osnovne uslove za život”, objašnjava Pavlović.
Prema podacima Zavoda za zaštitu spomenika kulture Valjevo, na ovom području nalazi se 26 arheoloških lokaliteta, koji datiraju od perioda praistorije do srednjeg veka, kao i 3 spomenika kulture.
“Od tri spomenika kulture, dva su od izuzetnog značaja za Republiku Srbiju, zgrada Osnovne škole “Stepa Stepanović” u Tekerišu i Spomen kompleks Cerska bitka, koji ima i status znamenitog mesta”, kaže ona.
“Pozvajući se na Zakon o pristupu informacijama od javnog značaja, došla sam do podataka da Zavoda za zaštitu spomenika kulture iz Valjeva nije odobrio geološka ispitivnaja na ovom području. U uslovima koji se navode dozvoljena su geofizička istraživanja, uz napomenu da se ne smeju ošteti postojeći arheološki lokaliteti i spomenici kulture”.
Zavod za zaštitu prirode Srbije, takođe strogo ograničava bilo kakva geološka istraživanja upravo iz razloga zagađenja rečnih i podzemnih vodotokova, uznemiravanja retkih vrsta ptica, koje ovde imaju svoja staništa i uništavanja retkih biljnih vrsta.
“Posebno im navode da zbog degradacije i slabe obnovljivosti mora strogo da se vodi računa o šumama tipa jasen, cer, lužnjak i sladun. Takođe, navode im i ograničenja koja su po pravilniku o Ekološkoj mreži Srbije”.
Inače, celo područje Cera i Iverka je Međunarodno značajno područja za ptice (IBA), koje obuhvata 19.024 hektara.
“Jedino od Odeljenja za Urbanizam grada Loznice nisam dobila odgovor na zahtev za informaciju od javnog značaja, koji sam poslala još u decembru 2021. godine, tako da tu nemam nikakve podatke koje su oni uslove ili ograničenja postavili rudarskim kompanijama”, kaže ona.
Na osnovu svega, da se zaključiti da bi geološka istraživanja dovela do degradacije celokupnog područja planine Cer, sela na području Jadra koja se nalaze u podnožju Cera, kao i brda Iverak.
Geološka istraživanja štetna su i zbog činjenice da ceo ovaj kraj ima izuzetne turističke i poljoprivredne potencijale, od kojih bi mogao da se ostvaruje dobit, koja premašuje rudnu rentu od 3%.
Velike rudarske kompanije ulaze u Srbiju preko malih preduzeća. Njihov dolazak obezbeđuju srpske firme, koje su registrovane za istraživanje i eksploataciju ruda. Upravo po ovom modelu u Srbiju je ušla australijska rudarska multinacionalna korporacija “Volt Resources Limited”, zainteresovana za istraživanja litijuma i bora.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
