Prema poslednjem istraživanju Zavoda za javno zdravlje u Vranju na području sedam opština Pčinjskog okruga od 1999. do 2005. broj pacijenata obolelih od malignih oboljenja sa 185 povećan je na 334, od čega je u najvećem broju slučajeva rečo karcinomu organa za varenje i disajnim putevima.
Na području južno od 44. paralele, prema podacima NATO, ispaljena je 31.000 projektila koji su sadržali osiromašeni uranijum. Podaci Vojske Srbije ukazuju da je rečo čak 50.000 ispaljenih projektila sa materijom opasnom po ljudske živote.
Na jugu Srbije registrovane su četiri lokacije u opštini Vranje, Bujanovac i Preševo gde je korišćena municija sa osiromašenim uranijumom. To su brdo Pljačkovica iznad Vranja, područje sela Bratoselce u bujanovačkoj i Borovac i Reljan u preševskoj opštini.
Eksperti iz Instituta u Vinči nekoliko godina radili su na projektu otkrivanja kontaminiranog zemljišta i projektila, koji su prebačeni u skladišta za opasne materije ovog instituta. Zvanični podaci govore da je osiromašeni uranijum sa radioaktivnim česticama najopasniji kada se udiše, a najčešće u ljudski organizam ulazi kroz izvore pijaće vode.
– Poslednju kontrolu vode na rizičnom području radili smo 2006. godine i tada nismo registrovali povećani nivo radijacije i prisustvo osiromašenog uranijuma. Otad nismo radili istraživanja, a pre svega zbog naloga nadležnog Ministarstva za ekologiju koji je taj posao preuzelo pod svoju ingerenciju – objašnjavaju u Zavodu za javno zdravlje u Vranju, jedinoj specijalizovanoj instituciji za ovakvu vrstu monitoringa životne sredine u regionu juga centralne Srbije. U ovoj instituciji navode da su pre šest godina uradili projekat koji je predviđao testiranje 6.000 građana.
Projekat je koštao 28 miliona dinara, a kako za to nije bilo donatora on i nije realizovan. Jedino što je urađeno bilo je istraživanje Instituta „Dr Dragomir Karajović“ iz Beograda kada je testirano 29 osoba. Kod nekoliko njih registrovana je kontaminiranost uranijumom, a u jednom slučaju registrovana je i enormna kontaminiranost. Ove nalaze potvrdili su i eksperti iz UNEP-a, organizacije Ujedinjenih nacija za životnu sredinu.
– S obzirom na to da je rečo osiromašenom uranijumu koji je evidentno prisutan na ovom području, samo kontinuirani monitoring može dati precizne podatke da li imamo porast obolelih od različitih oblika karcinoma – kažu u Zavodu za javno zdravlje u Vranju.
Za ovakav projekat trenutno nema sredstava, a inicijativu da se ovom pitanju pokloni adekvatna pažnja pokrenuli su predstavnici Nove Srbije.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
