Rezultat popisa: Srbi gube dvojezičnost u Vukovaru

Hrvatska ima preko 400.000 manje stanovnika nego 10 godina ranije, pokazali su konačni rezultati prošlogodišnjeg popisa stanovništva.

U Vukovaru je broj pripadnika srpske manjine pao ispod 33 posto, pa gube pravo na dvojezičnost u nazivima ulica i ustanova.

Državni zavod za statistiku objavio je konačne rezultate popisa stanovništva, kućanstava i stanova u Republici Hrvatskoj 2021. godine o ukupnom stanovništvu prema spolu i starosti i etnokulturnim karakteristikama stanovništva.

Broj stanovnika je od popisa iz 2011. godine smanjen za skoro 10 odsto, sa 4.284.889 na 3.871.833, a značajno je smanjen broj pripadnika srpske manjine i katolika, dok je procenat nevernika povećan. Smanjenje broja stanovnika zabilježeno je u svim hrvatskim županijama, a najdramatičnije je u Vukovarsko-srijemskoj, gdje je broj stanovnika manji za preko 20 posto nego u vrijeme popisa 2011. godine.

Vukovar na istoku Hrvatske prvi će direktno osetiti posledice ovog popisa, jer je broj pripadnika srpske manjine pao ispod jedne trećine, čime se gubi pravo na dvojezičnost u nazivima ulica i javnih ustanova u grada, koji su imali prema rezultatima popisa iz 2011. godine, kada je bilo skoro 35 odsto.

Vukovar ima ukupno 23.175 stanovnika. Hrvata je 14.605 ili 63,02 posto. Srba je 6.890, odnosno 29,73 odsto. Njih 287, odnosno 1,24 odsto, ne izjašnjava se, a za njih 211, odnosno 0,91 odsto, nacionalnost je nepoznata.

Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, Vukovar je imao 27.683 stanovnika. Hrvata je bilo 15.881, odnosno 57,37 odsto, Srba 9.654, odnosno 34,87 odsto, 473 koji se nisu izjasnili, odnosno 1,71 odsto, a za 40 osoba, odnosno 0,14 odsto, kategorija je bila nepoznata.

Gradonačelnik Vukovara o „lažnim informacijama“

Gradonačelnik Vukovara i predsednik desničarskog opozicionog Pokreta Domovina Ivan Penava prokomentarisao je u četvrtak, 22. septembra, medijima da su rezultati ovog popisa potvrdili njihovu tezu da je popis stanovništva od pre 10 godina u pogledu nacionalnog sastava Vukovara bio lažno i da tada nije bilo ni trećine Srba.

„Ovi podaci su na tragu onoga što tvrdimo više od 10 godina, da je popis stanovništva iz 2011. godine netačan i postavlja se pitanje kome je bio cilj da se u Vukovaru sprovedu lažni podaci?!? situacija na korak pre 2011. Dakle, nećemo pustiti nijedno pravo koje je ‘odbačeno’ na osnovu lažnog popisa iz 2011. i nećemo ga realizovati”, rekao je Penava novinarima.

Šta kažu Srbi u Vukovaru?

Međutim, Srbi u Vukovaru kažu da su rezultati ovog popisa rezultat ekonomskog zaostajanja grada, pritisaka na njih i niza nepravilnosti u sprovođenju popisa – poput postavljanja pitanja koja nisu u popisnoj formi, kao što su – gde ste bili 1991. i sl.

„Predloženo je da, ako su se već izjasnili kao pravoslavci, ne moraju da se izjašnjavaju kao Srbi i slično“, priseća se u saopštenju Srđan Kolar, predsednik vukovarske organizacije Samostalne demokratske srpske stranke (SDSS) Radiju Slobodna Evropa (RSE).

Za njega pad broja Srba u Vukovaru nije iznenađenje, zbog pritisaka kojima su bili izloženi poslednjih godina.

„Ako je problem bio u tome što je trećina stanovništva i prava iz toga proizilaze, onda je sada problem rešen“, kaže Kolar.

„Očekujem – sad to sarkastično kažem – da će procvjetati u gradu Vukovaru, da će sada biti mir, da nijedna navijačka grupa neće napadati neke druge dječake, neke druge studente, da neće biti hapšenja, da neće biti svih tih stvari i tog ogromnog pritiska koji doživljavaju pripadnici srpske zajednice. Dakle, očekujem bum u gradu Vukovaru, verujem, od petka, ali je bolje da se krene od ponedeljka“, kaže Kolar.

Poslednjih godina u Vukovaru su zabeleženi napadi članova navijačke grupe Dinama iz Zagreba na domaće navijače klubova iz Srbije. Penava je 2018. organizovao protest protiv neprocesuiranja ratnih zločina nad Hrvatima, nagoveštavajući da među vukovarskim Srbima ima ratnih zločinaca, i zapretio još protestima. Iste godine u Vukovaru je privedeno više osoba pod sumnjom za ratni zločin nad Hrvatima 1991. godine, ali nije podignuta optužnica.

U praksi se za Srbe u Vukovaru neće mnogo promeniti, jer je – kaže Kolar – malo toga realizovano.

„Poslednjih 10 godina Srbi u Vukovaru imali su pravo na ravnopravnu upotrebu srpskog jezika i ćiriličnog pisma, ali to nikada nije sprovedeno u praksu i to je nešto što ovaj spisak, koji sada pokazuje da ima 29,73 odsto nas, neće biti bitno promeniti. Jer ono što nismo ni imali, ili nikada nismo mogli da konzumiramo, sada nam je zvanično oduzeto“, zaključuje Kolar.

Ustavni zakon o pravima manjina članom 12. daje pravo na službenu upotrebu manjinskog jezika i pisma ravnopravno sa jezikom i pismom većinskog naroda onoj manjini koja ima trećinu ili više u lokalnoj samoupravi. – državna jedinica. U praksi to podrazumeva dvojezične tablice sa nazivima državnih i lokalnih institucija, dvojezične tablice sa nazivima ulica i trgova i dvojezične saobraćajne znakove, ako sadrže tekst.

Po drugim propisima, pripadnici manjina imaju pravo na službenu upotrebu manjinskog jezika i pisma u vaspitanju i obrazovanju, kao iu izdavanju isprava i komunikaciji sa organima javne vlasti, i ništa se nije promenilo ni ovde ni u Vukovaru ni drugde. u Hrvatskoj. Takođe, ne menja se političko učešće pripadnika srpske manjine u Vukovaru, gde učestvuju u Gradskom veću i imaju zamenika gradonačelnika iz reda srpske manjine.

Dvojezičnost u Vukovaru

Istorija uvođenja dvojezičnosti u Vukovaru u poslednjih 15 godina je dramatična.

HDZ se još 2009. godine dogovorio sa strankom srpske manjine – Samostalnom demokratskom srpskom strankom (SDSS) da u Vukovaru u službenu upotrebu uvede ćirilicu, koju je tada blokirao socijaldemokratski gradonačelnik Željko Sabo – jer je bilo tada nema zakonskih uslova za to.

Prema popisu stanovništva iz 2011. godine, broj Srba u Vukovaru bio je više od 33 odsto, čime su aktivirana prava iz člana 12. Ustavnog zakona.

Kada je vlada levog centra Zorana Milanovića 2012. i 2013. godine, bez političke pripreme na terenu, počela da postavlja dvojezične ploče na institucije, HDZ, koji je tada bio u opoziciji i u državi i u Vukovaru, organizovao je „spontane „lomljenje ploča.

Vlada je obustavila postavljanje tabli, 2014. godine Ustavni sud je obavezao lokalne vlasti da jednom godišnje procenjuju da li su ispunjeni uslovi za nastavak postavljanja dvojezičnih tabli.

Lokalne vlasti u Vukovaru su to godinama ignorisale, a poslednje četiri godine nisu ignorisale, ali su ocenile da još uvek nema uslova.

Kako je broj Srba u Vukovaru prema novom popisu pao ispod trećine ukupnog stanovništva, lokalne vlasti više nisu u obavezi da primenjuju član 12. Ustavnog zakona koji to reguliše.

U nekim drugim dijelovima Hrvatske je drugačije. Tako je, na primjer, u Istarskoj županiji dvojezičnost – hrvatska i talijanska – uvedena kao mjera pozitivne diskriminacije, iako Talijani ne čine skoro trećinu ukupnog broja stanovnika Istre, tj. na poslednjem popisu njih ima svega 6,03 odsto.

Podaci sa popisa

Prema popisu iz 2021. godine, Republika Hrvatska ima 3.871.833 stanovnika, a u odnosu na popis iz 2011. godine broj stanovnika manji je za 413.056 osoba ili 9,64 posto. Rezultati popisa 2021. pokazuju da je u nacionalnoj strukturi stanovništva udeo Hrvata 91,63 odsto, Srba 3,20 odsto, Bošnjaka 0,62 odsto, Roma 0,46 odsto, Italijana 0,36 odsto i Albanaca 0,36 odsto.

Prema popisu stanovništva iz 2011. godine u Hrvatskoj je živelo 4.284.889 stanovnika. Hrvata je bilo 90,42 odsto, Srba 4,36 odsto, Bošnjaka 0,73 odsto, Roma 0,40 odsto, Italijana 0,42 odsto i Albanaca 0,41 odsto.

Prema verskoj pripadnosti, prema popisu iz 2021. 78,97 odsto su katolici, 3,32 odsto pravoslavci, 1,32 odsto muslimani, 1,68 odsto agnostici i skeptici, 4,71 odsto nevernici i ateisti, dok ne žele državu 1,72 odsto. njihova religija..

Na poslednjem popisu stanovništva 2011. godine katolika je bilo 86 odsto, pravoslavaca nešto manje od 4,5 odsto, a muslimana oko 1,5 odsto. Samo 3,81 odsto stanovništva izjasnilo se kao ateisti, a dodatnih 0,76 odsto smatralo se agnosticima.

Ukupan broj stanovnika smanjen je u svim županijama, a najveće relativno smanjenje broja stanovnika ima Vukovarsko-srijemska (20,28 posto), Sisačko-moslavačka (19,04 posto), Požeško-slavonska (17,88 posto), Brodsko-posavskoj (17,85 posto) i u Virovitičko-podravskoj (17,05 posto).