Rtanj: Tri zone i stepena zaštite

Ova rasprava održana je prošlog meseca u prostorijama Skupštine opštine Sokobanja, jer ova impresivna planina i njene padine pripadaju, pored Opštine Boljevac. i sokobanjskoj lokalnoj samoupravi, saopštila je Opština Sokobanja.

Nacrt uredbe je predstavila Aleksandra Došlić, načelnica Odeljenja za zaštićena područja Ministarstva zaštite životne sredine, a pomenuta uredba je zasnovana na Studiji zaštite „Specijalni rezervat prirode Rtanj“, koji je uradio Zavod za zaštitu prirode Srbije. Skupu je prisustvovao i načelnik Odeljenja za biodiverzitet i ekološke mreže, Nenad Sekulić.

Mr Danko Jović, rukovodilac Kancelarije Zavoda u Nišu, prezentovao je rezultate realizovanih istraživanja o vrednostima Rtnja kao zaštićenog prirodnog dobra. Upoznao ih je i sa potrebom da se zaštiti ovaj predloženi Specijalni rezervat prirode, kome bi se dao status područja I kategorije zaštite.

U Specijalnom rezervatu prirode „Rtanj“ koji pripada jugozapadnom delu Karpatsko-balkanskog planinskog sistema, izdojene su tri zone i stepena zaštite. On se prostire na teritoriji od 49.971.701 ha i administrativno pripada opštinama Sokobanja i Boljevac.

Rtanj poseduje pašnjačke fitocenoze velike florističke raznovrsnosti uz značajno prisustvo endemičnih i reliktnih vrsta, te se kao takav ubraja u najkarakterističnije centre diverziteta istočne Srbije. Ova planina je stanište brojnih zaštićenih i strogo zaštićenih vrta u flori Srbije. Neke od strogo zaštićenih vrsta koje ovde možemo naći su: srpska ramonda, rtanjska metvica, kaćunak smrdljivi, kaćun, muški božur, alpska pavit, planinska sasa, velemun i kohova lincura. U zaštićene vrste prisutne na ovom području spadaju šumski ljiljan, kaćunak mali, stepski badem. Od retkih i endemičnih vrsta prisutnih na Rtnju mogu se izdvojiti vrsta nepeta rtanjensis, kao i čuveni rtanjski čaj.

Osim prisustva zaštićenih biljnih vrsta treba pomenuti i podatak da je Rtanj prepoznatljiv i po velikom broju vrsta ptica. Od zasada registrovanih 89 vrsta ptica, čak 45 odsto pripada strogo zaštićenim vrstama, Pravilnikom o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta biljaka, životinja i gljiva.

Rtanj se ističe i po fauni slepih miševa jer je za sada evidentirano 20 vrsta, što predstavlja više od 65 odsto ukupnog broja vrsta slepih miševa Srbije. Ovde se mogu naći i tri vrste koje su na spisku globalno ugroženih vrsta, a to su: veliki, mali i južni potkovičar.