Anketa sprovedena u osnovnim školama u opštinama Bor, Kladovo i Majdanpek pokazala je da je za učenje rumunskog jezika sa elementima nacionalne kulture u ove tri opštine zainteresovano 546 osnovaca. U borskoj opštini za ovaj redovan fakultativni predmet, koji bi prema predlogu resornog ministarstva trebalo da počne od septembra, zainteresovano je 203 đaka osnovnih škola.
U susednoj, majdanpečkoj opštini za učenje rumunskog jezika sa elementima nacionalne kulture u anketi se izjasnilo 188, a u opštini Kladovo koja se graniči sa Rumunijom zainteresovano je 155 učenika osnovnih škola.
– Reč je o pilot projektu, fakultativnom predmetu koji bi se izučavao jednom nedeljno. U školama se, inače, izučavaju fakultativni predmeti ukoliko među zaposlenima ima raspoloživog stručnog kadra za održavanje nastave – rekla je novinarima Svetlana Modec, direktorka OŠ „3. oktobar“ i koordinatorka rada svih osnovnih škola u borskoj opštini.
U Vlaškoj demokratskoj stranci Srbije ocenjuju da je uvođenje rumunskog jezika sa elementima nacionalne kulture u školama dobar potez nadležnih, a predsednik VDSS dr Predrag Balašević, smatra da to nije dovoljno jer bi resorno ministarstvo i profesori trebalo više da porade na informisanju građana o nastavi na rumunskom.
– Sa naučnog stanovišta, vlaški govor čine dva osnovna rumunska narečja, tako da jednim govore istočni Vlasi Carani, a drugim zapadni Vlasi Ungurijani i u tom pogledu Vlasi govore rumunskim narodnim jezikom – kaže Balašević.
– U borskoj opštini živi veliki broj Vlaha, i kada je reč o standardizaciji vlaškog jezika, smatram da je to pitanje isuviše ispolitizovano, što svakako nije dobro, jer se time samo produbljuje problem umesto da se iznađe konkretno rešenje. Mišljenja sam i da se standardizacijom vlaškog jezika bave nekompetetni ljudi za tu oblast, upravo iz razloga jer se politika isuviše umešala u ceo taj proces – rekao je Balašević.
Prema rezultatima poslednjeg popisa, u istočnoj Srbiji se 32.873 stanovnika izjasnilo kao pripadnici vlaške nacionalne manjine, a 2.073 kao Rumuni. S obzirom na rezultate popisa, predstavnici Udruženja Vlaha Primovara i Udruženja Pokret vlaškog ujedinjenja upozorili su na skorašnjoj konferenciji za novinare na neravnopravan tretman većinske vlaške populacije u Istočnoj Srbiji u odnosu na rumunsku manjinu.
– U Borskom okrugu, gde prema poslednjem popisu ima 124.992 stanovnika, od toga 13.313 Vlaha i 791 Rumun. Osnovno pitanje je da li država Srbija, pod pritiskom međunarodne zajednice i Rumunije, kao članice Evropske unije, mora stalno da izjednačava Vlahe i Rumune, ignorišući rezultate poslednjeg popisa stanovništva. Pitanje Vlaha ne treba da rešava Rumunija, već mora, treba i ima obavezu da rešava Srbija. Udruženje Vlaha Primovara nema ništa protiv što rumunska nacionalna manjina traži da se školuje na maternjem jeziku, ali je prema popisu vlaška nacionalna manjina brojnija od rumunske – kaže Milivoje Janošević, predsednik Skupštine Udruženja Vlaha Primovara i potpredsednik Udruženja Pokret vlaškog ujedinjenja.
Izdanja i na vlaškom jeziku i pismo
Inače, nedavno su u Negotinu u multimedijalnom programu „Prvo pisanje i čitanje“, predstavljene knjige „Panda uči kung fu“, „Šaljive vlaške priče“ i specifičan rečnik izraza i fraza „Govorim vlaški“, odštampane na vlaškom pismu. Ova su prva tri izdanja na jeziku i pismu vlaške nacionalne manjine koje je usvojeno pre godinu i po dana.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
