Foto: N.KovačevićKomemorativnim skupom koji je bio posvećen sećanju na građane Užica koji su poginuli u partizanskoj fabrici oružja i municije, koja je tokom Drugog svetskog rata bila smeštena u tadašnjim trezorima Narodne banke Kraljevine Jugoslavije, obeležena je sedamdesetpetogodišnjica od te tragedije.
U ekslpoziji, koja se dogodila 22.novembra 1941. godine, u vreme Užičke republike, poginulo je 120 radnika i građana koji su tog dana pokušali da se sklone od bombardovanja nemačke avijacije.
Navodeći da je i dalje nerešena dilema o tome da li je ekplozija u toj fabrici izazvana namerno ili slučajno, Radivoje Papić, istoričar i muzejski savetnik, podsetio je na to da su po nalogu Vrhovnog štaba parizanskih jedinica, prilikom njihovog ulaska u grad 24. septembra 1941. godine, delovi predratne fabrike oružja koja je bila u naselju Krčagovo, razmešteni po gradu, kako bi se zaštitili od bombardovanja. Tako su trezori i tuneli nekadašnje zgrade Narodne banke Kraljevine Jugoslavije, koja je danas deo Narodnog muzeja Užice, služili za prozvodnju municije i oružja, ali i kao sklonište.
– Proizvodnja je bila odlično organizovana. Radnici su radili danonoćno, udarnički, u tri smene. Međutim, 22.novembra 1941.godine, oko 15 časova, dogodila se strahovita eksplozija u poprečnim tunelima – naveo je Papić i dodao da je ta fabrika dala ogroman doprinos u naoružavanju ustaničkih jedinica, ne samo u zapadnoj Srbiji, već i u istočnoj Bosni i Crnoj Gori.
Zamenik gradonačelnika Nemanja Nešić je poručio da „Užice pamti žrtve radnika fabrike oružja i građana Užica, kao i 67 dana Užičke republike, jedine slobodne teritorije u porobljenoj Evropi“.
– Imamo pravo da budemo ponosni na vreme u kojem su naši predci, braneći pravo na slobodu, pružali otpor fašizmu koji je pretio da obesmisli dotadašnje tekovine ljudske civilizacije i ljudima oduzme dostojanstvo – rekao je Nešić.
Na spomenik poginulima, vence i cveće su položili njihovi potomci, predstavnici gradske vlasti, delegacije Fabrike „Prvi partizan“, Vojske Srbije, SUBNOR, Udruženja „Major Kosta Todorović“ i drugi, a sveštenici SPC su služili parastos.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
