Selo Ram postaje eko-muzej

Dejan Radovanović, direktor smederevskog Zavoda za zaštitu spomenika kulture u čijoj je nadležnosti i ovo fortifikacijsko utvrđenje, kaže da je Ramska tvrđava nastala u važnoj fazi Turske imperije kada se širila ka severu i zapadu, kao i iz faze austrijsko-turskih ratova krajem 17. i početkom 18. veka od kada datira najveći deo danas vidljivih objekata. Nakon istraživanja oko 70 odsto unutrašnjosti tvrđave, arheolozi su došli do originalnog poda, ali i drugih detalja koji svedoče o tome kako je organizovan život u ovom utvrđenju.

– Otkriven je i niz objekata izgrađenih od 16. do 18. veka, kada tvrđava više nije omogućavala život vojnog logora. Pronađene su i puške iz 17. veka, lako naoružanje, alat, posude, ali i kineski porculan i staklo, što ukazuje na to da tvrđava nije bila samo vojno uporište već i kulturni centar ovog dela Srbije, kazao je Dragan Jacanović, arheolog Narodnog muzeja u Požarevcu. Pronađeni predmeti će nakon restauracije biti izloženi u tvrđavi.

Inače, kako smo vas već obaveštavali u Ramskoj tvrđavi je, nakon šest meseci intenzivnih radova, sredinom novembra 2017. godine, završena četvrta faza arheoloških istraživanja i prva faza obnove ovog utvrđenja na obali Dunava. Prošlogodišnja sezona istraživačkih i konzervatorsko-restauratorskih radova bila je dugotrajna i veoma intenzivna, uz angažovanje velikog broja stručnjaka, majstora i fizičkih radnika iz Republike Srbije i Turske Republike.

Restauracija tvrđave pretežno je obuhvatila radove na obnovi tri kule i četiri zidna platna. Kula 1 obezbeđena je drvenom skelom spolja i iznutra što je omogućilo bezbedan ulaz u tvrđavu i njeno korišćenje tokom izvođenja radova. Najveći obim radova zahtevala je kula 2 koja je bila razrušena do temelja i koja je ove godine delimično obnovljena. Pored sanacije delova temelja, kula je zajedno sa topovskim otvorima je ozidana do svoda. Obnovljene su kule 4 i 5 sa zupcima i parapetima, a izvršena je i potpuna obnova četiri zidna platna sa zupcima i parapetima. Za restauraciju Ramske tvrđave korišćen je isti materijal kao i za njenu izgradnju – kamen iz lokalnog kamenoloma, opeka starog formata koja je namenski pravljena i krečni malter. Radove na obnovi Ramske tvrđave izvodila je turska firma „ABMA Restaurasion“ uz konzervatorski nadzor Regionalnog zavoda za zaštitu spomenika kulture Smederevo, a prema „Projektu obnove Tvrđave Ram“ koji je izradila projektantska kuća ANB Mimarlik Musavirlik Insaat ve Ticaret LTD. Sti. iz Ankare. Finansijska sredstva obezbedila je Turska agencija za međunarodni razvoj i saradnju (TIKA).

Uporedo sa radovima na obnovi nastavljena su arheološka iskopavanja i istraživanja unutrašnjeg prostora Ramske tvrđave i prostora između glavnog i spoljašnjeg bedema, koja od 2015. godine izvodi Regionalni zavod za zaštitu spomenika kulture Smederevo sredstvima Ministarstva kulture i informisanja, uz finansijsku pomoć koju je ove godine kao i za obnovu Tvrđave obezbedila TIKA. Arheološka iskopavanja i istraživanja najvećim delom bila su skoncentrisana na unutrašnji prostor Tvrđave. Istraživanjima je obuhvaćena površina od gotovo 1.500 kvadratnih metara, a otkriven je veliki broj objekata za smeštaj vojske i mnoštvo pokretnih arheoloških nalaza.

Radovi na kuli do kraja ove godine

Rezultati arheoloških istraživanja su važni za buduću prezentaciju i parterno uređenje unutrašnjosti Tvrđave i njenog neposrednog okruženja, kao i za sklapanje potpunije slike o prošlosti i hronologiji samog utvrđenja, životu vojne posade, ali i okolnog naselja. Planirano je da se radovi nastave na proleće i završe do kraja građevinske sezone 2018. godine.