Slobodan Šnajder: Evropska priča

Jedna od najvažnijih regionalnih nagrada za književnost „Meša Selimoviću“ pripala je drugom Šnajderovom romanu, kojim hrvatski pisac ispisuje istoriju jugoslovenskih folksdojčera – od njihovog doseljavanja u 18. veku do proterivanja nakon Drugog svetskog rata.

Glavni junaci ove ratno-ljubavne priče su Georg i Vera, koji su do neke tačke svojih života imali ekstremno suprotstavljene biografije. Priča o dvoje ljudi koji su odživeli svoje živote u doba ekstrema te o njihovu potomku kojega je zapalo, kao ne baš sretno nasledstvo, izaći na kraj s tom činjenicom, inspirisana je Šnajderovim životom, rastrzanom između aporija istorije.
„Taj je porodični roman većim dijelom izmaštan. Ni otac ni majka nisu mi gotovo ništa prenijeli o svojim ‘ratnim putevima’, ništa više od onoga što mi je poslužilo za osnovu epa: što, kada, gdje… (…)No kad sam u svojoj glavi, jednom, prije mnogo godina, posložio tih nekoliko osnovnih podataka, shvatio sam, sa zaprepaštenjem, da bi moj otac i majka morali jedno drugo likvidirati po ideološkim nalozima, pretočenim u dnevne zapovijedi formacija u kojima su se, on protiv svoje volje, ona pristankom punim nade, borili. To je europska priča. Nismo sretni što je tako, ali tomu jest tako. Na stotine tisuća mojih suvremenika, kad malo raskopaju po nutrini koja ih određuje, imaju sličnu priču“, kazao je u razgovoru za Danas Šnajder.

Od svojih prvih dramskih tekstova („Kamov, smrtopis“, „Držićev san“) preko kontraverznog „Hrvatskog Fausta“, zabranjenog bez zvanične zabrane, sve do poslednjih komada („Kost u kamenu“, „Enciklopedija izgubljenog vremena“, „Kako je Dunda spasila domovinu“) Šnajder je spreman da se suoči sa svim protivrečjima društva iz kojeg potiče – od nacističke prošlosti do kapitalističke sadašnjosti. Za njegov najpoznatiji tekst „Hrvatski Faust“ mogla bi se napisati biografija za sebe. Recimo samo da je jedna od najrelevantnijih drama u Hrvatskoj inspirisan životom Vjekoslava Afrića i događajima u zagrebačkom HNK nakon osnivanja NDH, svom autoru donela istovremeno svetsku slavu i domaću anonimnost (neigranje u hrvatskim pozorištima više decenija).

„Pa kad teatar može bez mene, mogu, bogami, i ja bez teatra“, kazao je Šnajder, komentarišući ovu činjenicu.

Rođen je u Zagrebu 1948. godine. Diplomirao je filozofiju i anglistiku. Bio je suosnivač i dugogodišnji urednik pozorišnog časopisa Prolog, kolumnist dnevnika Glas Slavonije, riječkog Novog lista, kao i čest saradnik Trećeg programa Hrvatskog radija. Prvi roman „Morendo“ objavio je pre četiri godine.