Na retrovizoru golfa četiri Samira Borančića iz bjelopoljskog sela Sipanje, koji više od decenije živi u Luksemburgu, visi zastavica Crne Gore. Na žutim, luksemburškim, tablicama prva slova su mu BP, da ga podsjećaju na rodni grad, a onda registarski broj.
U zavičaj ga često vraća i muzika sa mp3 CD plejera, a na desktopu kućnog kompjutera raširila se panorama rodnog mu Sipanja. Srce mu je, veli, u Crnoj Gori, ali se, ipak, ne bi vratio. Ne bi se vratio u Crnu Goru ni njegov komšija sa Sipanja Mithad Kačar. Ni Diko Bahović iz Kostića. Ni Mule Šabotić iz Petnjice. Niko se iz Luksemburga ne bi vratio u bivše jugoslovenske republike, što ga otuda pasjom močugom ne bi istjerali.
U posljednjih dvije decenije više od 10. 000 Bošnjaka uhljebilo se i živi u Luksemburgu. A nedavno, pričaju „naši Luksemburžani“, jednog Hadrovića iz Vrbice kod Berana zvao gradonačelnik Luksemburga u svoju rezidenciju da se upoznaju, jer su Hadrovići postali najbrojnije prezime u čitavom vojvodstvu.
– Svi smo se mi ovdje snašli i lijepo živimo, kaže Samir Borančić. Odlično je savladao francuski jezik i često na ulici zastane da se pozdravi sa nekim. Jer u Luksemburgu mnogi ne poznaju političke vođe, ali dobre mesare, pica majstore, vrhunske ugostitelje – svi znaju. A Samiru nema ravnog u mesarskom zanatu. Zbog odgovornosti na poslu dosta ljudi poznaje i Mithada Kačara. A o Faizu Softiću, piscu koji je u Luksemburgu, kao i u Bosni i Hercegovini, stekao status slobodnog umjetnika da i ne pričamo. Njegov roman „Pod Kun planinom“ preveden je na francuski jezik i veoma prodavan u tamošnjim knjižarama. Softić kaže da su naše ljude koji su prvi došli u Luksemburg zapali poslovi uglavnom na građevini, ali da će naredne generacije imati mnogo bolji status.
– Dosta naše omladine koja živi u Luksemburgu studira u Njemačkoj, Francuskoj i Belgiji. Uglavnom se opredjeljuju za ekonomiju, jer Luksemburg je država sa razvijenim bankarskim sektorom i zahuktalom ekonomijom, kaže Softić.
Svoju šansu u bankarstvu vidi i sin Alije Sijarića, Denis, iz bjelopoljskog sela Radulići. On je diplomirao ekonomiju u Briselu i sada je tamo na postdiplomskim studijama.“ Što se tiče zaposlenja, tu neće biti problema. Ovdje se cijeni znanje i stručnost“, kaže Denisov otac Alija.
Inače, Luksemburg je član Vijeća Evrope još od 1948., Evropskog udruženja za ugljen i čelik 1951., a Evropske zajednice 1957. U isto vrijeme je grad Luksemburg postao jedan od tri „glavna grada“ udružene Evrope, u njemu je smještena generalna kancelarija Evropskog parlamenta, Evropskog suda, Evropske investicione banke i Evropske statističke kancelarije Eurostat. Zbog toga Luksemburg nije primaljiv samo za ljude iz bivših jugoslovenskih republika. U ovoj državi, dužine 90 i širine 50 kilometara, sa brojem stanovnika od 600. 000 živi oko 180 nacija. Interesantno je da u Luksemburg svakog jutra na posao dolazi oko 100. 000 radnika iz Njemačke, Francuske i Belgije. Od ukupnog broja stanovnika, njih 45 odsto ne posjeduje luksemburško državljanstvo, a računa se da oko 15 odsto ljudi koji trenutno žive i rade u Luksemburgu ima luksemburške korijene. No, kako reče Anita Helpiguet član kulturne Asocijacije CLAE, „Luksemburg je ponosan da se upravo ovdje, kao klupko šarene vune, prepliću mnogobrojne svjetske kulture“.
– Vjerujem da su i narodi koji žive ovdje ponosni na to da budu Luksemburžani, rekla je Anita. Kada su u pitanju ljudi sa sjevera Crne Gore, tu nema dileme: Svi koji su dobili „luksemburške papire“ ponosni su na to. A oni drugi, sanjaju o tome da jednog dana sa luksemburškim pasošem u džepu dođu na ljetovanje u Crnu Goru.
Pisci iz bivše Jugoslavije
Na Festivalu kulture u Luksemburgu održanom od 19. do 21. marta ove godine predstavili su se pisci iz Crne Gore, Srbije i Bosne i Hercegovine Marko Vešović, Faiz Softić, Nadija Rebronja, Safet Hadrović Vrbički i Kemal Musić. Ovaj Festival već 27 godina organizuje kulturna asocijacija CLAE u saradnji sa luksemburškim Ministarstvom za familije i integracije, a ove godine su se predstavili učesnici iz više do 100 zemalja.
Objedinjujući različitosti oko 180 kultura čiji predstavnici žive u Luksemburgu na Festivalu su se iz večeri u veče smjenjivali pisci, pozorišta, nacionalni bendovi, folklorni ansambli, vokalni solisti, slikari… Jedno od najposjećenijih večeri bilo je druženje sa psicima iz zemalja bivše Jugoslavije, čije su priče i pjesme simultano prevođene na njemački, francuski i španski jezik.
Vešoviću nagrada za književnost
Udruženje „Sloga“ iz Luksemburga, koje okuplja sve nacionalnosti iz bivše Jugoslavije dodijelilo je nagradu za književnost Marku Vešoviću, piscu iz Sarajeva. Nagrada se sastoji iz novčanog dijela i plakete. Predsjednik „Sloge“ Mule Šabotić, obrazlažući odluku da Vešoviću dodijele nagradu, kazao je da se „radi o piscu visokih književnih dometa“.
– Marko Vešović se svojim književnim djelom dokazao i van prostora Bosne i Hercegovine i bivše Jugoslavije. Njegova poezija i proza je prevedena na više svjetskih jezika, što dovoljno govori o kvalitetu njegovog pisanja i što je bio dovoljan razlog da naše udruženje odluči da se baš njemu dodijeli ova nagrada, kazao je Šabotić.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
