Etničko čišćenje zapadne Slavonije

Među nestalima se još vodi 156 osoba, uključujući 65 civila, od kojih 27 žena. Zvanični Zagreb odbacuje tvrdnje o zločinima i naglašava da je reč o, kako je govorio bivši predsednik Ivo Josipović „izvrsno pripremljenoj i sprovedenoj vojno-policijskoj akciji kojom su stvoreni uslovi za oslobađanje do tada okupiranih područja“.

Akcija „Bljesak“ je počela artiljerijskim napadom na Pakrac, oko pet sati ujutro 1. maja, trajala 59 časova, odnosno završena je 3. maja u 16.00 časova.

Za to vreme, hrvatske snage su uspostavile kontrolu na 500 kvadratnih kilometara teritorije zapadne Slavonije koja je do tada bila pod srpskom kontrolom. Najviše su stradala dva sela sa pretežno srpskim stanovništvom, Medari sa 22 žrtve i Paklenica sa 20 žrtava.

Osim što je ova oružana akcija Hrvatske vojske ostavila iza sebe veliki broj civilnih žrtava, koji su u najvećem broju stradali prilikom granatiranja izbegličkih kolona, na putu od Nove Varoši do Bosanske Gradiške, više od 30.000 Srba izbeglo je tada u Bosnu u Hercegovinu, na područja koja su kontrolisale srpske vojne snage i u Srbiju.

Veliki broj ubijenih ostao je na tom putu kojim su se civili i vojska povlačili, a prema izveštaju Fonda za humanitarno pravo, ima indicija da postoji nekoliko tajnih masovnih grobnica u koje su hrvatske vlasti sahranile posmrtne ostatke stradalih srpskih civila i vojnika. U toku i posle ofanzive hrvatska vojska i policija zarobile su oko 1.500 Srba, većinom vojnosposobnih muškaraca.

Oni su držani i ispitivani u Varaždinu, Požegi i Bjelovaru. Najveći broj njih je oslobođen nakon policijskog ispitivanja. Tokom zatočeništva srpski zarobljenici bili su izloženi torturi, fizičkom kažnjavanju i ponižavanju.

Nakon završetka oružanih sukoba, hrvatski sudovi su optužili 4.438 pripadnika Srpske vojske Krajine i bivše JNA za ratne zločine, a Međunarodni krivični tribunal za bivšu Jugoslaviju podigao je 25. jula 1995. godine optužnicu protiv Milana Martića, predsednika Republike Srpske Krajine u vreme operacije „Bljesak“, pored ostalog i zbog protivzakonitog napada SVK na Zagreb 1. i 2. maja, što je prouzrokovalo smrt sedmorice civila i ranjavanje više od stotinu civila.

Osuđen je na 35 godina zatvora.

Zbog ratnih zločina počinjenih u akciji „Bljesak“, koja se smatra uvertirom za nekoliko meseci kasniju operaciju „Oluja“, Haški Tribunal za ratne zločine u Hagu pripremao je optužnicu protiv tadašnjeg predsednika Hrvatske Franje Tuđmana, koji je preminuo 1999. godine.

U aprilu 2001. haški istražitelji saslušali su bivšeg načelnika GS Hrvatske vojske Petra Stipetića, ali je on nakon sprovedene istrage oslobođen sumnji za zločine počinjene tokom akcija Medački džep, „Bljesak“ i „Oluja“.

Haški istražitelji su, takođe, saslušali više osumnjičenih hrvatskih oficira, ali protiv njih nisu podignute optužnice. U julu 2005. Tužilaštvo je primilo prijavu protiv generala Mladena Kruljca, zbog ratnog zločina u zapadnoj Slavoniji u vreme operacije „Bljesak“.

Ta prijava prosleđena je i nadležnom tužilaštvu u Slavonskom Brodu, ali protiv njega nikada nije podignuta optužnica. Mesec dana kasnije tadašnji predsednik Hrvatske Stjepan Mesić unapredio je Kruljca u čin general-pukovnika.