Preimenujte Knez Mihailovu u Ulicu Radovana Karadžića

Zajedno smo radili na formiranju Ekološke organizacije „Zeleni“, prve nevladine organizacije u socijalističkoj BiH. Sjećam se kako je svojom intervencijom na Osnivačkoj skupštini pomogao otklanjanju dileme o izboru rukovodstva: „Tajno glasanje je tekovina demokratije, ali javno glasanje jača karakter“, rekao je tada Karadžić. Precizan je bio i u formulaciji „Šest strateških ciljeva srpskog naroda u BiH“, koji su kao zvaničan dokument usvojeni na 16. zasijedanju skupštine tadašnje „Srpske Republike Bosne i Hercegovine“, koja je održana 12. maja 1992. u Banja Luci – priča za Danas Senad Pećanin, osnivač magazina „Dani“, novinar i advokat BiH, pred sutrašnju drugostepenu presudu Radovanu Karadžiću.

Pećanin dodaje da su, kao i prilikom osnivanja „Zelenih“, postojale neke nedoumice.

– Na jednu od njih je ukazao u svom govoru na istoj sjednici general Ratko Mladić: „Mi ne možemo očistiti, niti možemo imati rešeto da prosijemo, da ostanu samo Srbi ili propadnu Srbi, a ostali da odu. Pa, to je… to neće… ja ne znam kako će gospodin Krajišnik i gospodin Krajišnik objasniti svijetu. To je, ljudi, genocid!“ Međutim, zahvaljujući nespornom autoritetu i svojim liderskim vještinama Karadžić je uspio uvjeriti ne samo generala Mladića, već i milione Srba u ispravnost svoje vizije i prihvatljivost metoda kojim će se ona ostvariti – navodi Pećanin. Kako ukazuje, zahvaljujući velikim dijelom upravo dalekovidnosti Karadžića i njegovoj brizi za interese srpskog naroda – danas postoji Republika Srpska.

– Svijet, ta takozvana međunarodna zajednica, je pokazao svo svoje licemjerje kroz odnos prema Karadžiću – njega i desetine srpskih heroja je privela Haškom tribunalu za ratne zločine, istovremeno legalizirajući tekovine njegove vizije i borbe – Republiku Srpsku, prije svih. Srpski heroj Radovan Karadžić je zasluženo postao i globalna ikona i simbol borbe protiv novog svjetskog poretka. Tako su i vodeći svjetski mediji prije nekoliko dana prenijeli informaciju sa Novog Zelanda, po kojoj se Brenton Tarrant, žrtvujući se za iste ideale kao i Karadžić, inspirirao pjesmama u čast srpskog lidera. Poznato je da je i njihovom kolegi Andersu Breiviku iz Norveške još 2011. upravo Radovan Karadžić bio jedan od uzora u činu vlastitog žrtvovanja za ideale zbog kojih strada srpski lider – podseća Pećanin. Nažalost, dodaje naš sagovornik, srpski narod se tek djelimično odužio Karadžiću za njegovo herojsko djelo.

– Na današnji dan prije dvije godine, aktuelni predsjedavajući Predsjedništva BiH Milorad Dodik je na Palama otvorio savremeni studentski dom koji je dobio ime „Radovan Karadžić“, dok je prošle godine Karadžićeva kćerka LJiljana postala potpredsjednica Narodne Skupštine Republike Srpske. Međutim, čini se da već decenijama vlasti u Srbiji imaju licemjeran odnos prema liku i historijskom djelu Radovana Karadžića. S jedne strane, Republika Srpska je, prema riječima Dobrice Ćosića, najznačajnije nacionalno ostvarenje srpskog naroda u 20. stoljeću, dok je Ivica Dačić na nedavnoj zajedničkoj sjednici vlada Srbije i RS održanoj u Trebinju objasnio domaćinima da „nije Kosovo, već je RS najznačajniji interes srpskog naroda i Srbije“ – navodi Pećanin, te zbog toga smatra da je Karadžić zaslužio da mu se makar Beograd oduži na primjeren način.

– Na primjer, zašto Knez Mihailova ulica ne bi bila preimenovana u Ulicu Radovana Karadžića? Ne sumnjam da bi Nenad Kecmanović – po uzoru na prijedlog promjene imena Republike Srpske u Zapadnu Srbiju – uspješno obrazložio prijedlog, da bi Muharem Bazdulj i LJiljana Smajlović to lijepo novinarski obrazložili, dok bi Čedomir Antić i Predrag Marković pružili ubjedljivu historijsku argumentaciju tog čina, zaključuje Pećanin.

Tahirović: Nadamo se i proširenju odgovornosti

Murat Tahirović, predsednik Udruženja žrtava i svjedoka genocida u Bosni i Hercegovini, podseća za Danas da je presudom Međunarodnog suda pravde, a po tužbi BIH protiv Srbije, utvrđeno da je Vojska Republike Srpske odgovorna za genocid u Srebrenici, ali i za druge zločine koji se Radovanu Karadžiću stavljaju na teret.

– Na osnovu toga, ali i dokaza koje je haško tužilaštvo predočilo, smatram da će Karadžiću, u najmanju ruku, biti potvrđena prvostepena presuda, a mi se nadamo i proširenju odgovornosti za počinjeni genocid i za ostale opštine – ukazuje Tahirović. J. D.

Za šta je optužen Karadžić?

Radovan Karadžić, nekadašnji predsednik RS, optužen je u martu 2016. na 40 godina zatvora za progon, istrebljenje, ubistva, deportaciju i prisilno preseljenje. Veće ga je osudilo za 10 od 11 tačaka optužnice, za sve osim za genocid u sedam opština u BiH (Bratunac, Prejdor, Vlasenica, Zvornik, Sanski most, Foča, Ključ). Karadžić je, dakle, osuđen i za genocid u Srebrenici. Haški tribunal je optužnicu protiv Karadžića podigao 24. jula 1995. U optužnici se navodi da Karadžić snosi individualnu krivičnu odgovornost, između ostalog, kroz svoje učešće u nekoliko udruženih zločinačkih poduhvata (UZP). Kao najteži zločin stavlja mu se na teret da je učestvovao u UZP-u „eliminisanja bosanskih muslimana u Srebrenici, i to ubijanjem muškaraca i dečaka, kao i prisilnim odvođenjem žena, dece i jednog dela starijih muškaraca iz tog područja“. Optužbe protiv Karadžića sažete su i usredsređene na etničko čišćenje u BiH 1992-1995.; kampanju terora terora protiv civila tokom opsade Sarajeva u isto vreme; uzimanje osoblja UN za taoce u maju i junu 1995., kao i genocid u Srebrenici u julu 1995. Broj opština u kojima su počinjena krivična dela je 27. J. D.