Stjepanović: Crkva na temeljima zločina

Danas imamo združeni crkveno-policijski poduhvat da se gradnjom crkve prikrije prikrivanje – komentariše za Danas Nemanja Stjepanović iz Fonda za humanitarno pravo odluku da se u blizini poligona Specijalne antiterorističke jedinice (SAJ) Ministarstva unutrašnjih poslova Srbije, u beogradskom naselju Batajnica, gde su 1999. godine dovezeni i zakopani leševi više stotina kosovskih Albanaca, umesto memorijalnog centra – izgradi crkva.

Reč je o jednoj od najvećih masovnih grobnica koje su pronađene na prostoru bivše Jugoslavije, iz koje je ekshumirano više od 700 tela, među kojima i 75 dece, što je bio razlog da Fond za humanitarno pravo pokrene inicijativu za izgradnju memorijalnog centra na tom mestu. Zločin nad civilima zakopan u Batajnici počinile su srpske vojne i policijske snage tokom sukoba sa kosovskim Albancima, a leševe su prevezli u masovne grobnice u Srbiji, između ostalog i u Batajnici.

– Da se izbriše sećanje na vreme kada su tela hladnjačama donošena sa Kosova u masovne grobnice u Srbiji i spreči svaka pomisao na potrebu da se na dostojan način, uz uvažavanje žrtava među kojima je bilo žena i dece, obeleži mesto na kojem su pokopana 744 tela. Posebno je bizarno u celoj priči oko gradnje crkve što su, kako je rečeno iz SPC, pripadnici SAJ-a „ručno iskopali“ temelje. Tako ispada da su pripadnici te jedinice iskustvo u kopanju stečeno u aprilu 1999. godine, kada su pripremali masovne grobnice, sada koriste za potrebe gradnje crkve. Još jedan simbolički prilog zaključku da će crkva biti izgrađena na temeljima zločina. O prag te crkve iskreni vernici će se saplitati – kaže Nemanja Stjepanović za naš list.

Komentarišući potpuno ignorantski odnos svih vlasti od 2000. do danas kada je o ovoj temi reč, sagovornik Danasa ističe da su tokom kratkog perioda vlasti Zorana Đinđića te masovne grobnice otkrivene, da je izvršena policijska istraga koja je nedvosmisleno pokazala da su strukture MUP-a, uključujući SAJ, u delo sprovele naređenje Slobodana Miloševića da se tela sakriju.

– Šta se posle toga dešavalo najbolje ilustruje prošlogodišnji odgovor MUP-a na upit Fonda za humanitarno pravo o tome šta se dešava u centru SAJ-a „13. maj“ u Batajnici danas. Rečeno nam je da se tamo „svakodnevno odvijaju dnevne aktivnosti koje se odnose na obuku i trening“ specijalaca. Nakon ekshumacija 744 tela, grobnice su, dakle, zatrpane i dodatno utabane tokom vežbi pripadnika SAJ-a. Gradnja crkve na tom mestu zapravo je prirodan ishod odnosa društva prema mestu na kojem su pune dve godine skrivena ležala tela tolikog broja nedužnih ljudi – smatra Nemanja Stjepanović.

Na pitanje da li može da zamisli situaciju, odnosno reakciju javnosti, običnih ljudi, kada bi vlast u nekom trenutku zaista odlučila da izgradi memorijalni centar u Batajnici, Stjepanović podseća na reakciju javnosti nakon saopštavanja informacije o masovnim grobnicama na tom mestu.

– Kada je u proleće 2001. godine na vestima obavljena informacija o masovnim grobnicama u Batajnici, javnost je bila zgranuta, ljudi su sa osudom govorili o Miloševićevim zločinima. To je, međutim, kratko trajalo. U međuvremenu, zacementiran je narativ o ratnoj bezgrešnosti srpske vojske i policije, nastupilo je, da citiram ministra vojnog, „vreme tihog ponosa“. Memorijalni centar svakako bi taj ponos okrnjio i zato nisam siguran da bi ga javnost prihvatila. Godinama unazad, ljudi ovde mirno spavaju na otkrivenim, verovatno i nekim neotkrivenim, masovnim grobnicama, a izgleda da je svima, posebno vlasti, u interesu da tako i ostane – zaključuje sagovornik Danasa.

Odlikovanje patrijarha

Početkom prošlog meseca, patrijarh Srpske pravoslavne crkve Irinej odlikovao je pripadnike SAJ zbog podizanja crkve u blizini njihovog poligona u beogradskom naselju Batajnica. Kako je objavljeno na sajtu SPC, podignuta crkva posvećena Stefanu Dečanskom „sabiraće vernike iz ovog naselja, a takođe će biti i kapela SAJ-a i 224. centra za elektronska dejstva Vojske Srbije“.