Svenka Savić: Biblijski prevodi izvor ženske podređenosti

U Pravoslavnoj i Katoličkoj crkvi, kako za Danas kaže profesorka emerita Svenka Savić, vlada uverenje da svešteničku službu mogu obavljati muškarci jer je Isus ostavio u nasleđe Crkvu apostolima da oni procene ko je zaslužan za taj poziv (takozvano apostolsko poslanje). Dakle, po njihovom shvatanju, to je želja Isusa Hrista.

Međutim, ističe profesorka Savić, koja je krajem devedesetih priredila zbornik „Feministička teologija“, protestantska reformacija, od koje je proteklo ravno pola veka, donela je različite novine, pored ostalog „uverenje da božji naum može da propoveda svako koga je Bog pozvao za to, uključujući i laike i žene“.

Među protestantskim crkvama u Srbiji, objašnjava prof. Savić, u tri postoji duga praksa ženskog sveštenstva, počev od posleratnog perioda.

– U pitanju su tradicionalne crkve – Slovačka evangelička, Reformatska crkva i Metodistička. Danas je u Vojvodini već treća generacija sveštenica u ovim crkvama, njih ukupno 13. One su sve visoko obrazovane, sa titulom magistra teoloških nauka, govore nekoliko stranih jezika, obavljaju službu u mestima u kojima je pretežno slovačko, mađarsko ili dvojezično stanovništvo, obavljaju sve svešteničke poslove (krštenje, venčavanje, sahranjivanje, propovedanje), predaju veronauku u osnovnim školama i u svojim crkvama, bave se i drugim organizacionim poslovima. To su sve izuzetne žene – ističe Savić.

Pa ipak, o ovim ženama se malo zna u široj javnosti jer, kako smatra naša sagovornica, protestantske zajednice u Srbiji nemaju dovoljno uvažavajući status, ali i zato što obavljaju službu na jezicima nacionalnih manjina.

– Tri crkve u kojima sveštenice aktivno obavljaju službu čine to uglavnom na jezicima nacionalnih zajednica, na kojima objavljuju i časopise, povezane su sa matičnim zemljama, i u tome vidim razlog što nemaju dovoljno jasan prostor u domaćim medijima na jeziku većinskog naroda – kaže Savić. Jedna od sveštenica u Vojvodini, kako dodaje, već godinama je zamenica episkopa (koji stoluje u Cirihu), a to je Ana Palik Kunčak u Metodističkoj hrišćanskoj crkvi, „jedna izuzetna propovednica“.

Odgovarajući na pitanje koliko je religija zaslužna za žensku podređenost, Savić ukazuje na brojna istraživanja koja potvrđuju da su tekstove u Bibliji tumačili na patrijarhalan način autoriteti u crkvama i drugi interpretatori.

– Prevodi Biblije su jedan od izvora podređenosti žene, što su do sada pokazali značajni kritički tekstovi. Ukratko, biblijski tekst kao osnova hrišćanskog učenja jeste polje različitih ideoloških prepucavanja i danas i u istoriji.

Kad je reč o tumačenju biblijskih tekstova u okviru feminističke teologije, prof. Savić ističe da su na ovom polju objedinjena mnoga istraživanja usmerena upravo na diskriminaciju žena.

– Postoje katedre na teološkim fakultetima u svetu koje imaju ovaj predmet, zatim časopisi, zbornici i druga izdanja, poznate teološkinje koje štampaju knjige, organizuju skupove. Dakle, to je jedna od najdinamičnijih disciplina danas, povezana uvek i sa drugim važnim pitanjima, kao što je ekologija. Jer je Bog ostavio planetu ženi i muškarcu na brigu – naglašava prof. Savić.

Tekst je nastao u okviru projekta koji je sufinansiran iz budžeta Republike Srbije – Ministarstva kulture i informisanja. Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.