Tomaševac proglašen prestonicom banatskih militara

– Tomaševac je bio deo te granice od 1773. do 1872. godine, dakle skoro jedan vek, a Tomaševčani su za službu čuvara graničnih predela imali beneficije – imali su zemlju, bili su slobodni i slobodno ispovedali svoju veru u tadašnjoj carevini, i živeli specifičnim načinom života. Tomaševac do danas nije napustio tu tradiciju, a na ovaj način želimo da podsetimo na ovu pomalo zaboravljenu ali veoma zanimljivu istorijsku lekciju i promovišemo potamiški deo Banata – kaže Aleksandar Rudić, član Saveta MZ Tomaševac.

Bojan Kostreš, poslanik u Narodnoj skupštini Republike Srbije i poreklom iz ovog mesta, podsetio je da je Tomaševac dugi niz godina bio središte militara i odigrao značajnu ulogu u nastajanju Vojvodstva Srbije i Tamiškog Banata.

– Ljudi u Tomaševcu su specifičnog duha, nekad teški i tvrdoglavi, ali dobri, vredni i pošteni, i to je taj vojni duh i način života, kojim se do pre 130 godina živelo ovde. Zbog toga Tomaševčani imaju pravo da budu prestonica banatskih militara. I možda bi za nekog bilo bolje da je poznat po prvoj biblioteci ili nečemu sličnom, ali oni su bili vojnici i misle da je ovo najbolji način da se ovo mesto obeleži i na taj način istorijom privuku posetioce i turiste – ocenio je Bojan Kostreš.

Prema njegovim rečima, u planu je otvaranje muzeja banatskih militara, podizanje spomenika militarima u centru sela, ali i rekonstrukcija postojećeg spomenika kapetanu Đorđu Radivojeviću. On je podsetio da su pastirska igra banatske šore, po kojima je ovo mesto poznato, deo militarske tradicije, a da je za negovanje starih običaja zaslužna i Asocijacija žena Tamiški cvet.

Poprište vojevanja

Tomaševac se smatra za najstarije naselje u Južnom Banatu, poznato iz mađarske bune. Ne zna se tačno kada je selo naseljeno, ali je poznato da je Tomaševac postojao još u sedamnaestom veku. Na mapi generala Mersija iz 1717, Tomaševac je označen kao mesto od dvadeset domova. U to doba Banat je bio pod Turcima, a mesto je 1760. godine Osečka komora ustupila za naseljavanje srpskih graničara iz okoline reke Tise i Moriša. Kada je naseljavanje izvršeno, Tomaševac je od 1767. godine pripao nemačko-banatskoj granici i postao sedište jedne graničarske čete 12. nemačko-banatskog puka. Inače, cela okolina Tomaševca je bila kroz istoriju poprište raznih vojnih operacija. Za vreme borbe Turaka i Evgenija Savojskog, austrijskog vojskovođe, u čijim su se redovima borili i Srbi, 1789. godine most na Tamišu, pod Tomaševačkim brdom, branio je Srbin Đorđe Radivojević, kapetan, sa 300 vojnika. Na mestu pogibije braća su mu podigla kameni spomenik 1826. godine. Njegov testament, pisan na nemačkom jeziku, i danas se nalazi u tomaševačkoj pravoslavnoj crkvi. Spomenik sa krstom još stoji na vrhu brda i označava mesto stradanja hrabrih militara.