Udruženje Zaštitimo Jadar i Rađevinu: Tražimo zabranu otvaranja rudnika litijuma

Ona je za Betu kazala da meštani lozničkih sela, zbog opasnosti po životnu sredinu, ne žele otvaranje rudnika ni u kakvim okolnostima i ne prihvataju nikakve promene zakona koji se odnose samo na promenu uslova pod kojim bi rudnik bio otvoren.

„Ne želimo rudnik litijuma u našoj sredini, a to znači da ne želimo da ga otvori ni jedna kompanija, a ne samo Rio Tinto“, rekla je Alimpić.

Dodala je da povlačenje izmenjenog Zakona o eksproprijaciji nije ni korak u ispunjavanju njihovih zahteva.

Podsetila je i da važeći Zakon o eksproprijaciji omogućava eksproprijaciju zemljišta za potrebe otvaranja rudnika litijuma, a da novi Zakon o rudarstvu i geološkim istraživanjima dozvoljava da se eksploatacija litijuma proglasi javnim interesom.
U Zakonu o rudarstvu i geološkim istraživanjima je navedeno da su „geološka istraživanja i eksploatacija mineralnih sirovina u javnom interesu“.

„Mineralni resursi, resursi podzemnih voda, geotermalni resursi, kao i drugi geološki resursi su prirodno bogatstvo u svojini Republike Srbije. Mineralni resursi odnosno mineralne sirovine od strateškog značaja za Srbiju su nafta i prirodni gas, ugalj, rude bakra i zlata, rude olova i cinka, rude bora i litijuma, uljni glinci (uljni škriljci, odnosno šejlovi), kao druge mineralne sirovine, određene posebnim aktom Vlade na predlog ministarstva nadležnog za poslove geoloških istraživanja i rudarstva“, navedeno je u tom zakonu.

Zakonom je predviđeno i da, u slučaju da se eksploatacija vrši u zaštićenom području ili području ekološke mreže, javni interes i značaj utvrđuju u skladu sa zakonom kojim se uređuje zaštita prirode.

Precizirano je da se za potrebe privrednog subjekta, u privatnoj ili javnoj svojini, koji je nosilac istraživanja ili eksploatacije mineralnih sirovina, koje su određene kao sirovine od značaja, mogu eksproprisati nepokretnosti, što znači i zemljište.

Alimpić je rekla da je Prostorni plan područja posebne namene za projekat „Jadar“ usvojila Vlada Srbije u martu 2020, „kriminalno i ilegalno, jer je čak prekršen i Zakon o rudarstvu, pošto nisu definisani detalji i projekat nije još završen“.

Taj plan je, podstila je Alimpić, Skupština grada Loznice 29. jula 2021. uključila u Prostorni plan grada iako je u Službenom glasniku 27. jula, dva dana ranije, oglašeno da je taj isti, Prostorni plan područja posebne namene, u stanju izmena i dopuna.

„Protiv takve nezakonite odluke ‘Koalicija za održovo rudarstvo u Srbiji’ i „‘Zaštitimo Jadar i Rađevinu’ uložili su Ustavnu inicijativu“, rekla je Alimpić.

Dodala je da je Prostorni plan područja posebne namene ključni dokument za kompaniju Rio Tinto jer je na osnovu njega urađeno sve do sada, kao i prenamena zemljišta iz poljoprivrednog u građevinsko, što je pokrenulo i pritisak na meštane da prodaju zemljište.