Gej parovima omogućiti prava na imovinu, nasleđivanje, osiguranja... 1Foto: EPA-EFE/ ANDREJ CUKIC

Labris – organizacija za lezbejska ljudska prava nedavno je izradio Model zakona o građanskom partnerstvu, kojim se zakonski regulišu istopolna partnerstva u Srbiji.

Prava istopolnih parova, koja obuhvata ovaj Model zakona tiču se, između ostalog, prava na izdržavanje, imovinske odnose, nasleđivanje, potom prava na naknadu štete, na poresko oslobođenje i druge olakšice, ali i prava u slučaju bolesti, te prava iz penzijskog, zdravstvenog i socijalnog osiguranja.

Model zakona predviđa da se građansko partnerstvo može sklopiti pred matičarem na osnovu izjava dva lica istog pola u cilju ostvarivanja zajednice porodičnog života.

Osim registrovanog, ovim Modelom zakona se uređuje i neregistrovano partnerstvo, koje, kako se ukazuje, predstavlja trajniju zajednicu porodičnog života dva lica istog pola i važi pod uslovima koji važe i za registraciju građanskog partnerstva.

U Modelu zakona se opisuje postupak registracije partnerstva, od podnošenja zahteva matičaru opštine na čijoj teritoriji osobe istog pola žele da se registruju, preko razmatranja zahteva i na kraju samog čina registracije.

Prilikom registracije, partneri se mogu sporazumeti i u vezi sa izborom prezimena.

Model zakona reguliše i registar, koji predstavlja jedinstvenu evidenciju o registrovanim partnerstvima. Ustanovljava ga Ministarstvo državne uprave i lokalne samouprave, a vodi ga matičar jedinice lokalne samouprave.

Predviđa se i da partneri imaju pravo na poštovanje njihovog privatnog i porodičnog života, da imaju obavezu da se međusobno pomažu i pružaju jedan drugom svu potrebnu negu i pomoć u slučaju bolesti, da imaju jednaka materijalna i procesna prava i status u svim sudskim i upravnim postupcima kao i bračni drugovi.

Uređeno je i pravo na međusobno izdržavanje, a imovina može da bude zajednička i posebna. Takođe, partner ima pravo nasleđivanja pod istim uslovima kao bračni drug, na osnovu primene zakona kojim se uređuje nasleđivanje, kao i drugih posebnih zakona kojima se uređuje nasleđivanje, poput nasleđivanja penzije.

Što se tiče još nekih prava, Model zakona o građanskim partnerstvima obuhvata gubitak prava na nasleđivanje, a uređuje i prava u slučaju bolesti jednog partnera.

S tim u vezi, drugi partner ima pravo da bude obavešten o njegovoj bolesti i zdravstvenom stanju, toku lečenja i drugim činjenicama koje se tiču zdravstvenog stanja, pravo da učestvuje u donošenju odluka u pogledu izbora medicinskog tretmana, pravo da ga posećuje u toku bolničkog lečenja, kao i druga prava koja pripadaju bračnim drugovima, na osnovu shodne primene zakona kojima se uređuju odnosi u ovoj oblasti.

Takođe, partneri uživaju sva prava iz penzijskog, zdravstvenog i socijalnog osiguranja kao i bračni drugovi, a registrovano partnerstvo prestaje smrću partnera, poništenjem i raskidom. Neregistrovano partnerstvo prestaje smrću partnera i faktičkim prestankom trajnije zajednice života.

Model zakona dopunjen u odnosu na model iz 2012.

Podsetimo, Labris je još 2012. godine predstavio Model zakona o registrovanim istopolnim zajednicama, koji se od Modela zakona o građanskom partnerstvu neznatno razlikuje. Naime, u Modelu zakona iz 2012. godine, Ministarstvo za rad, zapošljavanje, biračka i socijalna pitanja, kao ministarstvo koje je nadležno da porodičnu zaštitu, propisuje uslove i način vođenja registra istopolnih partnerstava, dok je u novom Meodelu zakona za to zaduženo Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu. Takođe, pravo na izdržavanje je dopunjeno u odnosu na 2012. godinu, pošto se u novom Modelu zakona propisuje i to da izdržavanje može biti određeno u fiksnom mesečnom novčanom iznosu ili u procentu od redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja, u kom slučaju procenat ne može biti manji od 15 odsto niti veći od 50 odsto redovnih mesečnih novčanih primanja dužnika izdržavanja, umanjenih za poreze i doprinose za obavezno socijalno osiguranje. U novom Modelu zakona dodato je i to da Ministarstvo za državnu upravu i lokalnu samoupravu ima 30 dana rok od stupanja na snagu zakona da uspostavi registar istopolnih partnerstava.

Ovaj projekat finansira Evropska unija u saradnji sa listom Danas. Sadržaj ovog projekta je isključivo odgovornost lista Danas i ni na koji način ne odražava stavove i mišljenja Evropske unije.

Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.

Komentari