Institucije politizovane, nema odgovornosti

Kao i sve države Zapadnog Balkana, obije imaju elemente zarobljenih država, preplitanje javnog i privatnog interesa, korupciju na svim nivoima, veze vlasti sa organizovanim kriminalom, baš kao što je to i prepoznala Evropska komisija početkom godine. Uzimajući u obzir ove probleme jasno je da napretka nema, kao i da su se sve aktivnosti koje su sprovedene pod geslom reformi odnosile i uticale isključivo na tehničke izmjene, unapređenje legislative, ili jednom riječju više su kozmetičke prirode budući da ne proizvode nikakve efekte u praksi, ocenjuje za Danas Jovana Marović, izvršna direktorka Politikon mreže iz Crne Gore i članica radne grupe za Poglavlje 23 u pregovorima o članstvu te države u EU.

Marović naglašava da su „najbolji indikator stanja vladavine prava gotovo svakodnevni napadi na nezavisne medije, civilno društvo, negativne kampanje koje vode mediji bliski vlasti, atmosfera stalnog zastrašivanja i targetiranja neprijatelja“.

– Takođe, i u Crnoj Gori i Srbiji institucije su visoko politizovane, građani nemaju povjerenja u njihov rad, odgovornost na svim nivoima izostaje, a oni koji krše zakone umjesto da budu kažnjeni, najčešće budu nagrađeni ili samo „zarotirani“ s jedne pozicije na drugu. Zajedničko za Crnu Goru i Srbiju je i to što vladajuće partije u ovim državama nisu samo nedemokratske po načinu vladanja, već i po načinu na koji su izabrane. Drugim riječima, obrasci su isti, a „napredak“ sličan, smatra naša sagovornica.

Upitana šta su ključni zadaci CG i Srbije u narednim mesecima u domenu vladavine prava, Marović ukazuje da je to definisano „prelaznim mjerilima, s obzirom na to da nema daljeg napretka, odnosno dobijanja završnih mjerila, u procesu pregovora do njihovog ispunjavanja“. „Uzimajući u obzir da se ova mjerila odnose na, recimo, jačanje nezavisnosti pravosuđa, slobodu medija i izražavanja ili mjerljive rezultate u borbi protiv korupcije, potrebni su mnogo veći napori i sprovođenje aktivnosti u dužem vremenskom periodu kako bi se napravio otklon u odnosu na dosadašnje prakse i uvjerila i javnost i EU u odlučnost da one budu suzbijene“, napominje sagovornica Danasa.

„Zarobljene države“

Odgovarajući na pitanje mogu li Srbija i CG da postanu članice EU u narednih sedam godina, kao što je nagovešteno nedavnom Strategijom EU za proširenje na Zapadni Balkan, Jovana Marović kaže da je „na primer, vladajuća partija u Crnoj Gori, tek nekoliko mjeseci nakon objavljivanja Strategije, a nakon što je osigurala vlast na predsjedničkim i lokalnim izborima, smjenila generalnu direktorku javnog servisa, nastavljajući na taj način da vrši pritisak na njegovu nezavisnost nakon što je parlament nezakonito razriješio i dva člana Savjeta iz redova civilnog društva“. „Poruka je više nego jasna – kontrola javnog servisa je važna poluga za uticaj na birače i vladajuća partija po svaku cijenu želi da je zadrži i ostane na vlasti, bez obzira što je nezavisnost javnog servisa jedan od uslova koji treba ispuniti da bi se država približila EU. Dakle, ostanak na vlasti je najvažniji cilj, makar značio udaljavanje od evropskog puta. Otuda sam izuzetno skeptična u realnost ispunjavanja zadataka koji stoje pred Crnom Gorom i Srbijom ovim tempom i od strane onih koji su uzročnici zarobljenosti ove dvije države, zaključuje naša sagovornica.

Ovaj projekat finansira Evropska unija u saradnji sa listom Danas. Sadržaj ovog projekta je isključivo odgovornost lista Danas i ni na koji način ne odražava stavove i mišljenja Evropske unije.