Foto: BETAPHOTO/DRAGAN GOJIĆ/MOPredlog stranaka Vojvođanskog fronta da se na popisu iduće godine građani koji se nacionalno izjasne kao Vojvođani ne svrstavaju u kategoriju „regionalna pripadnost“ ili „ostali“, nego da to bude posebna odrednica, izazvao je lavinu komentara i gotovo horske napade kako vlasti, tako i iz opozicije, pa čak i Srpske akademije nauka i umetnosti.
Grme plotuni, pljušte etikete, crtaju se mete, traže ostavke i smene, autonomaši iz Lige socijaldemokrata Vojvodine i Vojvođanske partije optuženi su, ni manje ni više, za pokušaj „rastakanja srpske nacije“, kako je izjavio predsednik Srbije Aleksandar Vučić.
Izvršni odbor Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) saopštio je pak da bi „uvođenje odrednice ‘Vojvođanin’ u budućem popisu stanovništva u Srbiji bio opasan presedan“, ne obrazlažući kakva se opasnost u tome krije.
U Pokrajinskoj vladi i vladajućoj koaliciji, koju predvodi Srpska napredna stranka, ocenili su da vojvođanska nacija ne postoji i da je to „politički konstrukt smišljen sa ciljem da se nastavi drobljenje srpskog nacionalnog tkiva“.
Portparol LSV Aleksandar Marton odbacuje te optužbe i podseća da prema postojećem Ustavu građani imaju pravo da se slobodno nacionalno izjašnjavaju ili ne izjašnjavaju, kao i prema regionalnoj pripadnosti.
– Vojvodina je već 170 godina istorijski, kulturno i civilizacijski zaokružen prostor, već više od osam decenija je autonomni entitet u bivšoj Jugoslaviji i Srbiji. Potpuno je normalno da na takvom prostoru gde imamo petinu mešovitih brakova ljudi se poistovećuju sa tim prostorom, Vojvodinom, i da su stvorili jedan svoj autentičan, vojvođanski identitet, smatra Marton.
On podseća da je u staroj Jugoslaviji postojala mogućnost da se ljudi izjašnjavaju kao Vojvođani.
– Mnogi građani Vojvodine, koja je mešovita, gde imamo mešovite brakove u kojima je otac Mađar, majka Srpkinja, ili gde je otac rumunsko-slovačkog, a majka srpsko-hrvatskog porekla, opredeljuju se kao Vojvođani, navodi Marton.
– U razgovoru sa ministarkom Gordanom Čomić postavili smo samo pitanje da li je moguće u popisu 2022. godine da građani koji se budu izjasnili kao Vojvođani, a prema popisu iz 2011. takvih je bilo 28.000, ne budu svrstani u kategoriju „regionalna pripadnost“, nego da jasno bude naznačeno koliko se građana izjasnilo kao Vojvođani, kaže Marton i tvrdi da u tome nema ni primisli o stvaranju neke vojvođanske nacije, kako neki zlurado iskrivljuju taj predlog.
– Vojvođani naravno da nisu nacija, ali jesu izraz tog snažnog vojvođanskog identiteta koji postoji, samo slep čovek ne vidi. Vojvođanski identitet postoji i nije samo kulen i tamburica, to je stanje duha u jednoj višenacionalnoj i višekulturalnoj sredini u kojoj dominira tolerancija, zaključuje Marton.
– Pitanje vojvođanskog identiteta je osnovno ljudsko pravo svakog pojedinca da se slobodno izjasni o nacionalnoj pripadnosti shodno sopstvenim ubeđenjima i kao takvo nikome ne sme biti uskraćeno prilikom popisa stanovništva 2022. godine, poručio je predsednik Vojvođanske partije Aleksandar Odžić, dodavši da su VP i LSV zato podneli zajedničku inicijativu da se svim građanima omogući pravo na slobodno izjašnjavanje i vojvođanski identitet koji je nesporan.
S druge strane, Vojvođanski kulturni klub „Vasa Stajić“, Savez antifašista Vojvodine i Vojvođanska politikološka asocijacija ističu da je na delu dogovor dugogodišnjih političkih saradnika, koji su sada u službi naprednjačkog režima (Nenada Čanka i Gordane Čomić) o slobodi izjašnjavanja („Vojvođanin“) na budućem popisu – pročitan od svih mislećih građana kao poslednji pokušaj opstanka korumpirane i istrulele „vojvođanske“ politikantske elite, sa ciljem da se održi nekako u svojim višedecenijskim sinekurama.
Politikolog Duško Radosavljević kaže za Danas da je reč o jeftinom političkom triku – autonomaši s jedne strane pokušavaju da se predstave kao zaštitnici Vojvodine, dok vlast s druge strane kao ne da da se rastače država Srbija i srpska nacija.
– LSV i ministarka Gordana Čomić bili su u poziciji da ovo pitanje reše na način koji ne bi bio toliko politikantski vidljiv, ali nisu ništa uradili. Sada kada su došli na političku marginu da gotovo ne postoje, iz stanja kliničke smrti pokušavaju da vaskrsnu i povrate se političkom provokacijom, kaže Radosavljević i ukazuje da takva provokacija hrani dve vrste političkih neprijatelja. Svi su zadovoljni tom pričom.
– Neki brane neko veliko srpstvo, a drugi neko projektovano vojvođanstvo, a ne rešava se ono najvažnije – nefunkcionisanje i nepostojanje autonomije Vojvodine za šta su krivi svi politički akteri na političkoj sceni Srbije i Vojvodine, ističe Radosavljević.
A na Vučićevu ocenu da je na delu pokušaj rastakanja srpske nacije, Radosavljević kaže da nema šta da se rastače i zaključuje da su je najviše rastočili Slobodan Milošević, SPS i SNS.
Sunovrat SANU
„SANU i njeni nacionalistički jastrebovi su ovaj jeftini politički trik Čanka i Čomićeve iskoristili za napad na Vojvodinu, tvrdeći da u njoj postoje separatističke tendencije i ukazujući na „užas“ formiranja „vojvođanske nacije“.
Ovakav dnevnopolitički sunovrat SANU nije iznenađenje. Čvrsto zakucana na poziciji nacionalističkog delovanja u proteklih pola veka, ova noseća organizacija „srpskog sveta“ jeste odgovorna za egzodus srpskog naroda sa svojih vekovnih staništa, ne samo na zapadnim rubovima, nego i na južnim, kao što nosi i odgovornost za ratove koje su odneli više od 130.000 života i unesrećili milione, ocenjuju VKK „Vasa Stajić“, Savez antifašista Vojvodine i Vojvođanska politikološka asocijacija.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
