Zanimljivo, odmereno i celovito

Monašku nit autorka plete od oca monaštva svetog Antonija Velikog, preko Svete Gore do Nemanjićke srednjovekovne države u kojoj se na srpskim prostorima začela tradicija monaškog života. Sledeći ideju edicije da se mladim čitaocima, i ne samo njima, na popularan način predstavi život običnih ljudi na tlu Srbije u različitim istorijskim periodima, ovaj vodič kroz srpske srednjovekovne manastire govori o svim elementima monaškog života, koji se u svojoj suštini i po tipiku – pravilima, u pravoslavnom svetu nije mnogo promenio od vremena prvog srpskog arhiepiskopa i prosvetitelja Svetog Save, kome pripada zasluga i za uobličavanje srpskog monaštva.

Priča započinje objašnjenjem kako se ulazi i postaje deo monaškog sveta, teče kroz objašnjenja o organizaciji manastirskog opštežića – zajedničkog življenja, koje je osnovni oblik života u srpskoj monaškoj praksi, kao i oblicima srednjevekovnih manastirskih naselja i njihovih metoha. Tu je i poglavlje Molitva i poslušanje, što je osnov svakog monaškog života, uz pravila za monaškom trpezom, kao i epizoda o monasima pustinjacima, koji nisu bili retkost u Srbiji tog doba. Nemanjićki manastiri nisu bili samo centri duhovnog, nego i kulturnog, umetničkog i prosvetnog života srednjovekovne Srbije, o čemu takođe piše Vesna Bakić, a činjenica da su se u manastirskim kompleksima nalazile i gostoprimnice i bolnice govore o tadašnjim konceptima društvene brige i odgovornosti. Putovanje kroz monaški svet nemanjićkih zadužbina, koji živi i danas, obogaćeno je fotofijama ovih manastira, njihovog freskopisa, blaga njihovih riznica-ikona, bogoslužbenih knjiga, srednjovekovnih spisa i dokumenata crkvenih predmeta, kao i slika iz njegovog savremenog života. Hronološka tablica, koja zatvara ovu knjigu, donosi najvažnije događaje u nemanjićkoj Srbiji od osnivanje Raške episkopije 1020. u Petrovoj crkvi kraj Novog Pazara do pada Smedereva 1459. pod osmansku vlast.

Arheolog Vesna Bikić radi u Arheološkom institutu, poznavalac je i zaljubljenik u srednji vek i osmansko razdoblje. Zahvaljujući tome, kako tvrde u Kreativnom centru, ova knjiga predstavlja „zanimljiv, odmeren ali i celovit prikaz teme, koji mladima može biti važna podrška u učenju, a odraslima dobar osvrt na period početka razvoja srpske duhovnosti i kulture i kulturnog identiteta“. Osim Srpskih manastira u srednjem veku, Vesna Bikić u ediciji Ovako se živelo potpisuje i Srednjevekovno selo i Istoriju na dlanu, u saradnji sa drugim autorima. Osim slikovnice Arheologija, objavila je knjige Gradska keramika Beograda, Kompleks srednjovekovne mitropolije u Beogradu sa Markom Popovićem, kao i Privatni život u srpskim zemljama srednjeg veka i Privatni život u srpskim zemljama u osvit novog doba, u izdanju IK Clio.