Likovna umetnost u Šapcu ima dugu i bogatu tradiciju, sa značajnim stvaraocima koji su umnogome uticali i na stvaralaštvo na širim prostorima. Još šezdesetih godina XIX veka Pavle Simić oslikao je ikonostas u šabačkoj crkvi koji označava početak razvijenog likovnog života u gradu.
Likovna umetnost u Šapcu ima dugu i bogatu tradiciju, sa značajnim stvaraocima koji su umnogome uticali i na stvaralaštvo na širim prostorima. Još šezdesetih godina XIX veka Pavle Simić oslikao je ikonostas u šabačkoj crkvi koji označava početak razvijenog likovnog života u gradu. Vek kasnije, 1954. godine, grupa mladih šabačkih umetnika pokrenula je Oktobarski salon, najstariju likovnu manifestaciju u Srbiji…Trenutno u Šapcu radi više od stotinu slikara, vajara, studenata raznih akademija, koji su članovi Udruženja likovnih stvaralaca. Za izložbe koriste se galerija Narodnog muzeja i Kulturnog centra, a po potrebi i hol Biblioteke šabačke. Međutim, pomalo se zaboravilo na legate.
Tako je još 1980. godine poznati slikar Branko Lale Stanković, koji je detinjstvo i mladost proveo u Šapcu, poklonio gradu 77 slika pod nazivom „Gradovi Evrope i Amerike“. Ove slike predstavljaju najviše domete Stankovićevog pejzažnog slikarstva, što ovu zbirku čini izuzetno vrednom. Legat je smešten u Gradskoj kući, odnosno u arhitektonski vrednom zdanju koju je opština otkupila od porodice Dunjić. Međutim, već godinama ova zbirka je nedostupna javnosti, izuzev za retke prilike i prijeme koju organizuje opštinska vlast. Jedino je za Noć muzeja legat bio otvoren i brojni ljubitelji umetnosti mogli su da vide slike, svih najvažnijih svetskih metropola. Zasada nema nagoveštaja otvaranju legata kako bi bio dostupan ne samo Šapčanima nego i gostima sa strane.
Jedan od najznačajnijih savremenih skulptora sa prostora nekadašnje Jugoslavije Boško Kućanski, koji trenutno živi i stvara u Sarajevu, poklonio je vredan legat opštini Šabac. Međutim, njegove skulpture nisu dostupne javnosti jer nisu smeštene u odgovarajući prostor. Izvesno vreme dela su bila deponovana na nekoliko mesta u gradu da bi trenutno tavorile takođe u Gradskoj kući. Još uvek nema pravog rešenja da dostojno budu izložena. Ako je umetnik dostojno reprezentovao tadašnju jugoslovensku umetnost na Međunarodnom bijenalu u Veneciji ili na izložbama u Njujorku, verovatno da bi grad u kojem je zaveštao svoje skulpture trebalo da opredeli upotrebljiv prostor za legat.
Ni Milić od Mačve nije uspeo da za svoju dobru volju nađe sličan odgovor. Nakon temeljne rekonstrukcije Biblioteke šabačke, devedestih godina prošlog veka, umetnik je izdvojio značajan broj svojih dela da budu izložena. Međutim, to je učinjeno praktično u tavanskom delu. To takođe nije bilo prikladno mesto, pa je Milić od Mačve povukao svoja dela.
Izgleda da je legate bolje prepustiti onima kojima je do toga stalo. Tako je u zgradi Škole za umetničke zanate dostupan memoprijal Igora Belohlaveka, likovnog pedagoga i stvaraoca koji je gotovo pola veka bio neraskidivo povezan za Učiteljskom školom a kasnije Pedagoškom akademijom. Pored toga postoji i fondacija po njegovom imenu iz koje se za Oktobarski salon, čiji je on jedan od osnivača, nagrađuje najuspešniji mladi umetnik.
S druge strane, od legata u Narodnom muzeju izloženi su zbirke novca koje su poklonili Radmila i Živorad Mihailović. Legat se sastoji od 2.576 primeraka novca, metalnog i papirnog, širokog vremenskog raspona, od antičkog do današnjih dana, 58 medalja, plaketa i žetona i na kraju prateće literature koju čine 103 bibliografske jedinice. Posebno treba naglasiti prisustvo 40 primeraka zlatnog novca među kojima je osam rimskih i vizantijskih zlatnika, koji potiču sa teritorije Podrinja.
Predsednik Udruženja likovnih stvaralaca Šapca Slobodan Peladić smatra da je pre svega potrebno pokrenuti inicijativu za funkcionisanje legata.
– Ako smo mogli da za Noć muzeja otvorimo vrata Gradske kuće onda se to može sa dobrom organizacijom učiniti i tokom cele godine. Dela su i poklonjena da bi poklonici umetnosti, i ne samo oni, uživali u njima. Takođe, smatram da ima dovoljno prostora za smeštaj drugih legata, samo je potrebno adekvatno ih opremiti, i naravno opredeliti ljude koji će biti zaduženi za to. U tome svakako treba koristiti iskustva drugih sredina, Beograda, Novog Sada, Požarevca ili Sombora, a Šabac je svakako u njihovom rangu kada je reč o likovnom stvaralaštvu – kaže Peladić.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
