Zrenjanin: ZSF ili kako su obnovljene levičarske ideje?

Članstvo čine bivši radnici zrenjaninske industrije, intelektualci leve orjentacije, kao i prekarni radnici iz Zrenjanina. O tome koliko su aktivni, gde i kako priskaču u pomoć javnost je imala prilike da se uveri i prilikom nedavnog štrajka poštara, zatim obustave rada u nemačkom pogonu Drakslmajer.

Angažovali su se oko tema pijaće vode u Zrenjaninu,zagađenja vazduha, grejanja, privatizacije poljoprivrednog zemljišta i vodnih izvorišta u Srbiji, pokrenuli niz otvorenih razgovora sa građanima i onima koji donose odluke, kako bi probleme učinili rešivim. Najveći doprinos dali su  prilikom pokušaja preimenovanja Zrenjanina i vratili veru da su inicijative građana na lokalu moguće i potrebne.

– Levica je u Zrenjaninu uvek bila internacionalno orijentisana i starala se o nacionalnoj i socijalnoj ravnopravnosti. Zato Zrenjaninski socijalni forum deluje na očuvanju velike levičarske tradicije u našem gradu. Nastojimo da obnovimo sećanje na antifašističku borbu, da reafirmišemo progresivne tekovine iz socijalističkog perioda. Ova sredina je dala značajan doprinos u antifašistićkoj borbi, grad je dao nekoliko narodnih heroja a od 1946. godine zove se po narodnom heroju Žarku Zrenjaninu, koji je bio jedan od najistaknutijih rukovodilaca antifašistike borbe u Vojvodini. Među narodnim herojima iz naše sredine je i Mihael Servo, po nacionalnosti Nemac, po kome se zvao jedanaod najvećih prehrambenih kombinata bivše Jugoslavije – objašnjava politikolog Miroslav Samardžić, aktivista ZSF.

On upozorava da u Zrenjaninu, kao i u drugim delovima Srbije, u poslednjih 25 godina u političkom, javnom i kulturnom životu dominiraju desničarske ideje i organizacije, nacionalističke ili neoliberalne.

– Desnoj hegemoniji mi nastojimo da suprotstavimo alternativni koncept demokratskog socijalizma koji počiva na principima jednakosti, solidarnosti, ekonomskoj i političkoj demokratiji, nacionalnoj ravnopravnosti i toleranciji. U etnički heterogenim sredinama prisustvo levih organizacija neophodno je, jer levica u svom delovanju sledi univerzalne, humanističke ciljeve, za razliku od desničarskih organizacija koje slede partikularne, etnički ekskluzivne ciljeve. Jedino levica uspeva u socijalnim borbama da mobiliše pripadnike različitih nacionalnosti, te da na taj način reintegriše zajednicu koja je 90-ih godina 20 veka bila razbijena po etničkim linijama zbog šovinističke politike koju je vodio režim Slobodana Miloševića – objašnjava Samardžić.

Sve počelo otkazima

Zrenjaninski socijalni forum nastao je kao nastavak rada UG Ravnopravnost iz Zrenjanina, objašnjava Branislav Markuš, nekadašnji radnik Jugoremedije. On podseća da su radnici više firmi, Jugoremedije, BEK-a, Šinvoza, ZIP-a i drugih firmi koji su se protivili nakaradnim privatizacijama i od kojih je većina ostala bez posla, osnovali 2010. godine pokret kako bi zajednički štitili svoja prava i prava malih akcionara. Potom su nastavili rad u novom, levičarskom udruženju.

– Te 2014. godine postajemo jasno profilisana organizacija koja se zalaže za demokratski socijalizam. Naše aktivnosti su regionalne i lokalne. U Vrnjačkoj Banji 29. novembra 2014. na inicijativu Pokreta Ravnopravnost osnovana je neformalna asocijaca levičarskih grupa i organizacija pod nazivom Levi samit Srbije. U tom trenutku bilo je 22 organizacija iz više gradova, među nim su Novi Pazar, Surdulica, Jagodina, Kragujevac, Vršac, Beograd, Novi Sad, Subotica, Banatski Karlovac, koje su delovale na konceptu zajedničkih solidarnih principa. Ti principi su rodna ravnopravnost, radna prava radnika, odbrana javnih preduzeća, čuvanje javnih dobara od privatizacije. Tokom pet godina, organizujući sastanke Levog samita, održali smo na desetine tribina u više gradova – objašnjava Branislav Markuš.

Na tribinama Zrenjaninskog socijalnog foruma govorili su Đokica Jovanović, Jovo Bakić, Jugoslav Ristić, Ivan Radenković, Nada Vidović i mnogi radnici iz Kragujevca, Novog Pazara, Subotice.

U Zrenjaninu je organizovana 2015. godine velika konferencija o ekonomskoj demokratiji, sa učesnicima iz Evrope i regiona a  među govornicima bili su Heinz Bierbaum (Nemačka), Gabriele Herbert (Nemačka), Diana Dovgan (Belgija), Jon Sarasua (Španija), Dragutin Varga (Hrvatska), Goran Jeras (Hrvatska),Mohoru Dorel (Srbija), Tibor Mesman, Zoran Mihajlović. Samo u ovoj godini Zrenjaninski socijalni forum organizovao je u nekoliko gradova četiri tematska skupa posvećena stanju sindikata u Srbiji, pod znakovitim  nazivom “Radnici nisu krpe!”

Promocija levičarskih ideja

Levičarski politički program aktivisti Zrenjaninskog socijalnog foruma promovišu na tribinama, proizvodnjom i projekcijama dokumentarnih filmova, izdavanjem saopštenja za javnost u kojima, sa leve političke pozicije, komentarišu aktuelne ekonomske, društvene i političke događaje.

-Izdajemo svoj bilten i koristimo YouTube kanal gde prezentujemo svoje aktivnosti i sadržaje za koje su oficijalni mediji zatvoreni, a postavljamo i materijal sa događaja koje nismo mi organizovali ali su u skladu sa našim programskim ciljevima – objašnjava aktivista Robert Fai.

Nebojša Popov ih “opasuljio”

U okviru Zrenjaninskog socijalnog foruma danas deluje Radnički video klub, koji datira iz 2011. godine a osnovan je inicijativu sociologa dr Nebojše Popova i “opasuljenih” radnika Jugoremedije.

Prikupljajući materijal za svoje aktivnosti snimili su svoj prvi film a potom pokrenuli festival angažovanog radničkog filma pod nazivom “Da nam živi, živi rad”. Prvog maja 2011. godine, organizovan je prvi u nizu festivala u zrenjaninskoj „Građanskoj čitaonici“ gde se nalazi  legat dr Nebojše Popova.

Na ovom festivalu, pored još pet filmskih ostvarenja, prikazan je i prvi dokumentarni film grupe zrenjaninskih aktivista na temu radničkog samoorganizovanja. Ubrzo je festival postao internacionalan, prikazivani su filmovi iz regije kao i filmovi eminentnih filmskih radnika poput Dimitra Anakieva, Želimira Žilnika, Aleksandra Reljića – Festival je bio inicijalna kapisla da se iste godine oformi „Radnički video klub“ koji je do danas snimio 13. dokumentarnih filmova koji su prikazani na raznim festivalima, od Beograda, Ljubljane pa sve do Berlina, a klub se bavi  i edukacijom svojih članova i zainteresovanih građana.