Deset godina Hrvatske u Evropskoj uniji: Fondovi EU vetar u leđa razvoju privrede, problem odlazak stanovništva u zemlje sa boljim životnim standardom

Kada se 1.jula 2013. godine Hrvatska pridružila Evropskoj uniji postala je po redu 28.(27. nakon istupanja Velike Britanije) i u ovom trenutku njena najmlađa članica. Kuriozitet je da nakon pristupanja Hrvatske EU nije primala nove članice a u ovom trenutku se ne nazire sa sigurnošću kada bi do novog prijema moglo i da dođe.

Pet godina i devet meseci su trajali pregovori Zagreba sa Briselom da se Hrvatska priključi EU, što je najduži pregovarački proces za prijem u članstvo u istoriji Unije.

Novinari iz Srbije, koji su nedavno povodom 10 godina članstva Hrvatske u Evropskoj uniji u organizaciji projekta „Puls Evrope – medijske posete EU“, posetili glavni grad te zemlje Zagreb mogli su da zapaze da nadležni u Hrvatskoj smatraju da su se strpljenje i upornost isplatili te da su prijemom u EU ispunjeni svi zacrtani ciljevi. Kada se to kaže na prvom mestu se misli na pridruživanje šengenskom prostoru i evrozoni a ističe se i predsedavanje Savetom Evropske unije u prvoj polovini 2020. godine.

Kao najveći benefit razvoju hrvatske ekonomije i društva uopšte navodi se mogućnost povlaćenja novca iz fondova Evropske unije. Reč je o 15 milijardi evra iz Višegodišnjeg finansijskog okvira i 10 milijardi evra iz Instrumenta „EU sledeće generacije“.

Hrvatska je iskoristila već i dodatnih milijardu evra za saniranje posledica razornog potresa iz 2020. godine koji je načinio materijalnu štetu procenjenu na 86 milijardi kuna.

Tokom 10 godina članstva u Evropskoj uniji Hrvatska je koristeći njene mehanizme i fondove u plusu 10,74 milijarde evra. Tolika je naime razlika između sume uplaćene u zajedničku kasu EU i sredstava koja su se slila u državni budžet zemlje.

Dobar pokazatelj šta za ekonomiju Hrvatske znači članstvo u Evropskoj uniji je i podatak da je BDP Hrvatske 2013. godine iznosio 337 milijardi kuna da bi prošle godine dostigao 508 milijardi kuna.

Koliko je ulazak Hrvatske u EU doneo benefita kada je reč o prilivu finansija toliko je izazvao i problema sa odlaskom radno sposobnog stanovništva u inostranstvo u procentu od skoro 10 odsto.

Bolji uslovi za život i veće plate motivisali su veliki broj ljudi da „trbuhom za kruhom“ krenu ka razvijenijim zemljama uglavnom iz zapadnog dela Evrope, u prvom redu Nemačkoj.
To je dovelo i do akutnog nedostatka radne snage u zemlji što je uslovilo i dolazak stranih radnika u Hrvatsku iz država koje nisu članice Evropske unije, a kojih je trenutno oko 10 odsto.
Prema rečima Hrvoja Butkovića, višeg naučnog saradnika Odseka za evropske integracije Instituta za razvoj i međunarodne odnose (IMRO) iz Zagreba najviše ih je iz Bosne i Hercegovine, Srbije, Nepala, Severne Makedonije a ima ih i iz Indije, Filipina…

Problem sa nedostatkom domaće radne snage nije nastupio odmah po ulasku Hrvatske u EU već od 2017. godine kada se pojavila potreba da se ona nadomesti angažovanjem stranih radnika.

Prelazak na evro kao valutu 1.januara tekuće godine Hrvatska narodna banka gleda kao na učinkovit i značajan korak za razvoj ekonomije dok deo javnosti vidi kao glavni razlog za poskupljenja koja su, kako tvdi, značajno nadmašila rast ličnih dohodaka.

Posebno nezadovoljstvo vlada zbog visokih poskupljenja u sektoru usluga ali i zbog toga što se deo stanovništva još uvek nije navikao na promenu valute te su u nekim prodavnicama cene pored evra i dalje napisane i u kunama.

U Hrvatskoj narodnoj banci pak su stava da je uvođenje evra građanima Hrvatske donelo niz pogodnosti poput ublažavanja rasta kamatnih stopa, uštede na provizijama kod onajn naručivanja roba i putovanja te da taj proces nije u značajnijoj meri uticao na rast inflacije.

U svakom slučaju, kao dobar pokazatelj životnog standarda građana Hrvatske mogu poslužiti podaci o platama.

Tako je prosečna plata u Hrvatskoj trenutno 1.100 evra, takozvana medijalna (koju prima najveći broj zaposlenih) 1.000 a minimalna 560 evra.

Ako se to uporedi sa iznosima prosečne, medijalne i minimalne zarade u Srbiji a posebno ako se analizira odnos prosečne i medijalne veoma se lako može utvrditi da je kvalitet života građana Hrvatske daleko ispred onog u Srbiji bez obzira što je aktuelna vlast u Beogradu naziva „ekonomskim tigrom“.