Pristup izvorima finansiranja i dalje je značajna prepreka za tradicionalne mikro poljoprivrednike u Srbiji i to je jedna od glavnih prepreka za ulazak u profitabilne lance snabdevanja, kao i za dobijanje subvencija i kredita za ulaganja u proizvodnju.
Na tržištu nedostaju finansijske usluge i programi mikro i mala preduzeća koja se bave poljoprivredom i preradom hrane, jer ih banke percipiraju kao rizične klijente. Osim toga mikro gazdinstva nemaju nikakvih drugih mogućnosti za finansiranje, a ne uklapaju se ni u program EU IPARD za agroprivredu zbog male površine zemljišta.
U nastojanju da prevaziđe ovaj nedostatak USAID-ov Projekat za konkurentnu privredu uspostavio je novi model za finansiranje na opštinskom nivou koji je naročito usmeren na mala gazdinstva i proizvođače kojima banke nemaju interesa da pružaju usluge.
Glavna ciljna grupa za ovaj model finansiranja su mali proizvođači voća i povrća. U aprilu 2020, ovaj je ušao u partnerstvo sa Fondacijom Ana i Vlade Divac u okviru koga je kreiran model „revolving fonda“ sa lokalnim samoupravama. Na ovaj način opštine mogu više puta da iskoriste sredstva prikupljena od većeg broja aktera i time pomognu većoj grupi korisnika sa svoje teritorije. Vremenom se obezbeđena sredstva isplaćuju korisnicima, ulažu i kroz otplatu ponovno dospevaju u fond, iz koga opet mogu da ih koriste druga gazdinstva. Sredstva se dodeljuju na konkursima sa jednostavnim uslovima i procedurama, dok su finansijski uslovi transparentni i prilagođeni korisnicima.
Prvi pilot-projekat revolving fonda pod nazivom „Fond za podsticaj razvoja poljoprivredne i prehrambene proizvodnje“ pokrenut je u Zlatiborskom okrugu uz zajedničko ulaganje od 40.000 dolara Fondacije Ana i Vlade Divac i Opštine Čajetina, posredstvom lokalnog preduzeća „Zlatiborski Eko agrar“.
To je prvi put u Srbiji da su jedna privatna fondacija i lokalna samouprava uspostavili partnerstvo za stvaranje dugoročnog, održivog mehanizma finansiranja lokalne poljoprivrede i proizvodnje hrane.
Na javnom pozivu, 19 lokalnih proizvođača maline i meda i uzgajivača stoke dobilo je finansijska sredstva u iznosu od po 2.000 dolara za nova ulaganja u manju mehanizaciju, protivgradne sisteme i registraciju stoke. Izabrani učesnici položili su lične menice kao garanciju, a primili su beskamatne kredite koje će otplaćivati u kvartalnim ratama tokom perioda od tri godine. Prva runda finansiranja završena je u oktobru 2020.
Opština Čajetina je na iznos sredstava dodeljen putem Fonda dodala i subvenciju od 30 odsto kroz svoj redovni program podrške poljoprivrednicima, čime je finansiranje kroz revolving fond uspešno povezano sa postojećom opštinskom pomoći poljoprivredi. Prvu ratu krajem 2020. godine svi korisnici su isplatili na vreme.
Početkom juna ovom programu priključila se i opština Prijepolje u čijem „Fondu za razvoj poljoprivrednika u opštini Prijepolje 2021“ u saradnji Fondacije Ana i Vlade Divac, opštine Prijepolje i Regionalne razvojne agencije Zlatibor i uz podršku USAID-ovog Projekta za konkurentnost se našlo tri miliona dinara.
Nekoliko dana kasnije programu se priključila i opština Svrljig koja je sa Fondacijom Ane i Vlade Divca i Regionalnom razvojnom agencijom Jug zaključila ugovor o pokretanju Fonda za razvoj poljoprivrede, takođe uz podršku USAID-a. Vrednost fonda iznosi 1,5 milion dinara.
* Izradu sadržaja podržala Ambasada SAD u okviru projekta “Ekonomska saradnja Srbije i SAD”. Stavovi izneti u tekstu su stavovi autora i nužno ne izražavaju stavove Vlade SAD
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
