Platni promet sa Rusijom otežan, ali moguć

Sa izbacivanjem nekih ruskih banaka iz SWIFT – međunarodnog sistema za plaćanja, blokadama međunarodnih kartičnih sistema i drugim finansijskim sankcijama zavladala je neizvesnost kod menadžera preduzeća kako naplatiti robu.

Za sada, to je moguće preko banaka koje nisu sankcionisane i ukoliko plaćanja nisu prema ili od preduzeća u vlasnitvu lica koja se nalaze pod sankcijama. Na kraju, moguće je naplatiti robu koja nije pod sankcijama, a to su delovi za avioindustriju, proizvodi visoke tehnologije, proizvodi vojne namene itd.

U Narodnoj banci Srbije na upit Danasa dobili smo odgovor na koji jo način preduzeća ostvaruju platni promet sa ruskim kompanijama u uslovima sankcija prema bankarskom sektoru Rusije.

„Imajući u vidu da su pojedine ruske banke isključene iz sistema međunarodnih plaćanja SWIFT, domaće kompanije koje obavljaju spoljnotrgovinsku razmenu sa ovom zemljom plaćanje i naplatu po tom osnovu mogu da ostvaruju i preko trećih zemalja. Naime, devizni propisi omogućavaju da domaće kompanije izvre naplatu, odnosno plaćanje i drugoj kompaniji u inostranstvu, umesto kompaniji kojoj duguju, odnosno od koje potražuju po poslovima koji su dozvoljeni ovim propisima. Navedene transakcije domaće kompanije mogu da izvre na osnovu ugovora zaključenog između svih učesnika u poslu ili izjave da su obaveteni o izvrenom prenosu potraživanja, odnosno da su saglasni sa prenosom dugovanja“, objanjavaju u NBS.

Oni ističu i da propisi dozvoljavaju da domaće kompanije za vreme trajanja rusko-ukrajinske krize i promena u finansijskim tokovima sa ovom zemljom, plaćaju za uvoz robe iz Rusije, odnosno da primaju uplate po osnovu izvoza u ovu zemlju preko kompanija koje posluju u nekoj od trećih zemalja koje nisu pogođene sankcijama Evropske unije.

„U tom slučaju, domaće kompanije su obavezne da banci preko koje vre ove transakcije dostave izjavu da su obavetene o prenosu potraživanja, odnosno da su saglasne sa prenosom dugovanja između njihovih partnera u Ruskoj Federaciji i kompanija iz trećih zemalja ili trojni ugovor koji bi bio zaključen između svih učesnika u predmetnom poslu“, kažu u centralnoj banci.

Na kraju, moguće je i prebijanje potraživanja i dugovanja po osnovu trgovine sa kompanijama iz Rusije, po osnovu Uredbe o načinu prebijanja dugovanja i potraživanja po osnovu realizovanog spoljnotrgovinskog prometa robe i usluga.

Sankcije su znatno otežale bankarima posao, ali transakcije od i prema Rusiji i dalje funkcioniu. U Udruženju banaka Srbije ističu da banke postupaju oprezno, pružaju svojim klijentima sve poznate i trenutno aktuelne informacije o sankcijama prema Rusiji kako bi izbegli neželjene situacije. „Određene transakcije se dodatno proveravaju prema trenutno važećim sankcijama u smislu da li roba ili usluga ili neka od involviranih strana (ruski partner, njegov stvarni vlasnik ili banka) potpadaju pod važeće sankcije kako bi rizik od izvrenja neprihvatljive transakcije u tom smislu bio sveden na minimum, to je u interesu i naih klijenata i poslovnih banaka u Srbiji, korespondentskih banaka, ali i partnera iz Rusije. Prema oceni banaka, može se reći da su prvi

dani dobro proli, da su oprezno postupanje i dodatne kontrole dale rezultata i da nije bilo većih problema oko izvrenja naloga, osim to je bilo više posla za bankare i to su neki nalozi platnog prometa u oba smera ili sporije od uobičajenog“, ističu u Udruženju banaka.

Biznismen Toplica Spasojević, vlasnik kompanije ITM koja posluje sa ruskim kompanijama kaže da su ga ruski partneri zamolili da sačeka sa uplatama dok ne promene banku.

“Plaćanje funkcionišu, samo moramo da sačekamo malo dok otvore račun u banci koja nije pod sankcijama. Malo je problem i sa transportom robe. Sada ide preko Poljske i Belorusije, što ga malo usporava i poskupljuje, ali i plaćanja i roba i dalje cirkulišu”, kaže Spasojević.

Ruske banke koje su isključene iz SWIFT-a su VTB, Bank Otkritie, Novikombank, Promsvjabank, Banka Rusije, Sovcombank i VEB.

Najveća ruska banka Sberbank i Gazprombanka nisu pod ovim sankcijama jer se preko njih plaćaju nafta i prirodni gas koje EU i dalje kupuje od Rusije.