„Nedavno potpisani sporazum o uniji albanskih opština u kojoj su Tirana, Priština, Tetovo, Ulcinj i Preševo može imati pre svega pozitivni efekat u oblastima kojima se pokriva lokalna samouprava, počev od razmena iskustava pa do realizacije zajedničkih projekata koje se odnose na lokalne samouprave.
Ovaj sporazum daje šansu naročito malim opštinama unutar nje, jer mogu imati koristi od većih kao što su Tirana i Priština; naročito u smislu podizanja efikasnosti uprave kao i u profesionalizaciji ljudskih resursa i potencijala. Osim uzajamnih unutrašnjih efekata, Unija može imati i efekat na spoljnom planu kao što je recimo apliciranje u evropskim, regionalnim i drugim fondovima. Ona daje snažniji impuls za međusobno približavanje građana svih zajednica ovih opština, u političkom, kulturnom, socijalnom i drugim okvirima“, ocenjuje u razgovoru za Danas Belgzim Kamberi, novinar i predsednik NVO Odbor za ljudska prava iz Preševa.
*Za dnevnopolitičke odnose ovo je ponovo koncept „stvaranja „Velike Albanije“, u koji je uključeno i Preševo. Na to kao da je malo ko naseo pa sve izgleda kao još jedna više-manje politička dimna zavesa?
– Nije nešto novo da se samo što krene bila kakva saradnja među Albancima na Balkanu, aktiviraju isti krugovi u Srbiji, koji na sva zvona dižu glas o „pretnjama stvaranja Velike Albanije“. Međutim ukoliko analiziramo njihov profil, onda možete primetiti da su to oni isti krugovi koji ne samo da se nisu distancirali od prošlosti kroz koju je prošla Srbija, nego se otvoreno tako i prećutno zalažu za pripajanje Srbiji, Republike Srpske, Kosova, a valjda i jednog dela Crne Gore. Paradoksalno, prvi susret lidera opština regiona, nastanjenih uglavnom Albancima, odnosno reakcije u Beogradu, uključujući i reakciju premijera Vučića, reflektuje opet činjenicu koliko se Srbija nije izmenila, kao što na kraju krajeva potvrđuje i politička prošlost samog Vučića i mnogih njegovih kolega koji čine vladajući državni aparat Srbije, koji su bili direktno ili posredno deo Miloševićevog režima.
*Ipak Preševo, Bujanovac i Medveđa su sastavni deo države Srbije, a to podrazumeva i poštovanje Ustava i drugih zakonskih normi.
– Tačno, ali istina je i to da u njima živi jedna važna albanska zajednica i da je njihovo legitimno i ljudsko pravo da razvijaju političke, kulturne i socijalne pa i administrativne odnose sa drugim institucijama Albanaca na Balkanu. Ovo pravo je zagarantovano ne samo međunarodnim i evropskim konvencijama i dokumentima nego i samim Ustavom Srbije i njegovim zakonodavstvom koja se upravo tiče ove saradnje gde se nacionalnim manjinama u Srbiji priznaje pravo da grade odnose saradnje sa njihovim matičnim državama.
Premijer Vučić i ministri iz Vlade, koji ovako reaguju na stvaranje unije, sa namerom da budu iskreni pred javnošću unutar Srbije, poznati su na drugoj strani po dobrim odnosima sa vladinim prvacima sa Kosova, sa kojima su pregovarali „odozgo“ o stvaranju zajednice srpskih opština (ZSO) unutar Kosova, koja po karakteru, sadržini i nadležnostima koje u nacrtu postoje ni približno se ne može uporediti sa međudržavnim sporazumom o Uniji albanskih opština, a koja je pokrenuta „odozdo“. Srpski premijer ima i dobre odnose sa njegovim kolegom iz Albanije Edijem Ramom, te sa gradonačelnikom Tirane Erionom Velijajem, koji je bio i domaćin na potpisivanju Sporazuma o uniji.
*Ovo je prvi koncept regionalne saradnje opština iz regiona se većinskim albanskim stanovništvom koji ipak treba da dobije podršku podjednako pre svega Beograda i Tirane, ali i Skoplja i Prištine. To će biti proces koji će teško dobiti na kraju neophodan konsenzus svih strana?
– Ova regionalna Unija pre svega planira saradnju na opštinskom nivou i u mnogim oblastima, gde se može uzajamno razviti, bez da ima potrebu za nekim regionalnim vladinim „konsenzusom“. Uostalom, ukoliko pažljivije posmatrate, ta saradnja na nivou Vlade Srbije, Makedonije, Kosova i Albanije je mnogo bolja i intenzivnija, u odnosu na ono koliko vlade ovih zemalja to žele prikazati svojoj javnosti. Istina je da ove vlade nisu prepoznate po pozitivnim rezultatima unutar svojih država u kojima preovlađuje nezaposlenost, siromaštvo, kriminal i korupcija; stoga se i žele predstaviti kao „faktor stabilnosti“ na regionalnoj i međunarodnoj sceni, jer im je potrebna podrška kako bi što duže ostali na vlasti. Kad im treba da kriju unutrašnju katastrofalnu realnost, posredstvom svojih medija, onih „ističu zastavu“ o „pretnjama neprijatelja“ pre svega da uplaše svoje građane od „lošijeg od njih“. Ali, kako je već sasvim poznato, njima nije problem da međusobno sarađuju u vrhu, i na nivou vlade, naročito na polju „biznisa“.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
