Foto: Miloš Đošić„Bolje da nemamo Zajednicu srpskih opština, nego da imamo nešto što je na nivou lokalne samouprave. Nama treba zajednica, ili bolje rečeno teritorijalna autonomija koja bi istinski zaštitila srpsku zajednicu“, kaže za Danas Goran Bogdanović , bivši ministar za Kosovo i Metohiju komentarišući tekst Statuta Zajednice srpskih opština, koju je izradila Fondacija Fridrih Ebert, a koju je objavio portal Dukađini, zahvaljujući diplomatslo, izvorima u Prištini.
Bogdanović kaže da je ovaj statut dogovoren u Briselu ustvari sve ono što je predvideo Ustavni sud Kosova.
„Ako bi bio prihvaćen ovakav statut, onda bolje da se nikad ne osnuje ovakva zajednica. Jer nigde se ovde ne vide bilo kakva izvršna ovlašćenja“, navodi Bogdanović i dodaje da i dalje misli da je jako loše ispregovaran Briselski sporazum i da ono što je ono što bi Srbi dobili ovakvim statutom ZSO manje je onoga štoje nuđeno Atisarijevim planom.
Dragoljub Anđelković, politički analitičar podseća da je formiranje Zajednice srpskih opština dogovoreno Briselskim sporazumom iz 2013. godine i tada je načelno utvrđen i put za njeno formiranje.
„Stoga, niti je Fondacija Fridrih Ebert relevantna kao faktor koji bi davao predloge Statuta ZSO, niti je, kao što je pomenutim predlogom očito predviđeno, čitava stvar isključivo unutrašnje pitanje Kosova. Konačno, naknadno pametovanje oko formiranja ZSO, nju dodatno stavlja u novi kontekst. Umesto tehničkog dogovora o funkcionisanju srpske i albanske zajednice na Kosovu – pri čemu je Srbija već dala veći deo ustupaka koji su bili na njoj, a Priština zauzvrat nije omogućila formiranje ZSO – cela priča se dislocira u statusni okvir“, navodi Anđelković.
Drugim rečima, dodaje, deluje da i tako sterilisana ZSO treba da bude kompenzacija Srbiji i izgovor njenim vlastima ako pristanu na igru koja vodi ka kapitulaciji .
Odnsono kompenzcija za prihvatanje de fakto priznanja Kosova. „To je potpuno neprihvatljivo i sa stanovišta našeg Ustava i kada se radi o opredeljenima većine građana Srbije“, napominje Anđelković.
Sa Anđelkovićem se slaže i Miroslav Parović iz Narodnog slobodarskog pokreta koji kaže da ZSO služi Vučiću kao smokvin list kojim treba da pokrije golotinju izdaje nacionalnog i državnog interesa.
„Slično je bilo i sa Srbima na istoku Hrvatske koji su odredbama Erdutskog sporazuma reintegrisani preko organa Srpsko narodno veće i Zajedničko veće opština. Danas je sudbina Srba u Hrvatskoj takva da je u Vukovaru ukinuta ćirilica i sva prava su ostala mrtvo slovo na papiru“, objašnjava Parović.
Prema njegovimrečima konkretan predlog nemačke fondacije je probni balon, ali će priča ići u tom pravcu, jer je Vučić ispucao sve političke adute i sada se isključivo bavi kako da napravi rijaliti u kome se neće toliko videti šta je sve loše uradio.
„Otuda ide i sednica Narodne skupštine drugog februara gde su uloge već podeljene tako da će jedni lupati u ratne bubnjeve i tražiti nerealno, a drugi će zahtevati da se potpiše sve i odmah. Onda će se Vučić javiti kao mera kompromisa, jer će reći da on ne pristaje na sve kao oni izdajnici niti će decu da šalje u rat kao oni ludaci.
To je otprilike scenario koji nas čeka“ ističe sagovornik Danasa.
Dodaje da će sve to za Vučića biti labudova pesma, jer se narod komeša i javlja se hiljade malih otpora koji nemaju vođstvo koje se može potkupiti ili satanizovati
“ Te male pobune će prerasti u novo događanje naroda koje će sprečiti Vučića da kao avet prošlosti uništi budućnost ovog naroda“, predviđa Parovć.
Šta sadrži Statut ZSO, koji je izradila Fondacija Fridrih Ebert
Inače, Fondacija Fridrih Ebert predstaviće u ponedeljak svoj predlog Statuta Zajednice srpskih opština, koju naziva „Asocijacijom opština u Republici Kosovo u kojima srpska zajednica ima većinu“, a portal Dukađini objavio je taj nacrt u čijem se prvom članu navodi da je „Zajednica pravno lice koje se osniva na osnovu Ustava i pravnog sistema Kosova“, prenosi Fonet.
Na početku dokumenta koji je Fonet preneo, a do kojeg je Dukađini došao iz, kako su naveli, „diplomatskih izvora u Prištini“, stoji da je ovaj mehanizam uspostavljen na osnovu Zakona o potvrđivanju Prvog sporazuma o principima za normalizaciju odnosa između Kosova i Srbije, prenosi Kosovo onlajn.
U drugoj tački prvog člana ističe se da je Statut Zajednice najviši pravni akt tog mehanizma, koji usvaja Konstitutivna skupština Zajednice, a u tački tri se navodi da je predviđeno da Statut usvoji Vlada Kosova i da ga verifikuje kosovski Ustavni sud.
U članu četiri se navodi da Zajednica ni na koji način neće zameniti niti narušiti ustavnost i odnose između centralnih i lokalnih vlasti na Kosovu.
Prema dokumentu na koji se poziva Dukađini, Statut ima 18 članova.
U prvom članu se navodi da će Statut usvojiti osnivačka skupština Asocijacije/Zajednice, koju formiraju članovi skupština opština učesnica sa pravom glasa u skladu sa Zakonom o potvrđivanju Prvog sporazuma i Ustavom Republike Kosovo.
Statut će biti usvojen pravnim aktom Vlade Kosova i imaće snagu uredbe Vlade u skladu sa pravnim sistemom Kosova, nakon razmatranja od strane Ustavnog suda.
ZSO će se sastojati od 10 opština
Predviđeno je da se Asocijacija/Zajednica sastoji od 10 opština i da zastupa njihove interese i interese njihovih stanovnika, a članstvo u Asocijaciji/Zajednici je dobrovoljno.
Asocijacija/Zajednica neće zameniti ili umanjiti prava i interese zajednica u Republici Kosovo, kako je definisano njenim Ustavom i predviđeno pravnim sistemom.
Navodi se da su zvanične oznake ovog pravnog lica: „Asocijacija/Zajednica opština u Republici Kosovo u kojoj je zajednica kosovskih Srba u većini“, „Zajednica opština u Republici Kosovo u kojoj je zajednica kosovskih Srba u većini“ ili „Asocijacija opština u Republici Kosovo u kojoj je zajednica kosovskih Srba u većini“ i zvanični organi Kosova ili predstavnici Asocijacije/Zajednice imaju pravo da ga nazivaju bilo kojim od ta tri imena.
Aktivnosti Asocijacije/Zajednice zasnivaju se na principima dobrovoljnog učešća njegovih članova u unapređenju demokratije i lokalne samouprave, kao i u poštovanju odredbi o zaštiti i zastupanju prava i interesa zajednica uključenih u Ustav i zakone Kosova.
Opštinski organi pristupaju Asocijaciji/Zajednici na osnovu odluke svojih skupština opština. U procesu pristupanja svaki član mora da odobri njen Statut, a članovi Asocijacije/Zajednice su slobodni da se pridruže drugim nacionalnim, regionalnim i međunarodnim udruženjima u skladu sa pravnim sistemom i Ustavom Republike Kosovo.
Članovi imaju pravo da prekinu članstvo i tu odluku donosi nadležna Skupština opštine u skladu sa zakonskim odredbama koje regulišu odlučivanje tog opštinskog organa. Opština koja je napustila Asocijaciju/Zajednicu može da povrati svoje članstvo kroz predviđene procedure.
Asocijacija/Zajednica biće otvorena za bilo koju drugu opštinu, pod uslovom da se članovi saglase, a odluka o prijemu novog člana biće doneta prostom većinom delegata Skupštine.
Asocijacija/Zajednica može da se raspusti samo odlukom Skupštine donetom dvotrećinskom većinom njenih članova. U slučaju da Skupština donese odluku o raspuštanju Asocijacije/Zajednice, raspuštanje sprovodi Vlada Kosova.
Imaće ZSO i svoje zvanične simbole
Asocijacija, Zajednica imaće svoje zvanične simbole, uključujući grb i zastavu, koje će dizajnirati Upravni odbor Asocijacije/Zajednice u skladu sa Ustavom Republike Kosovo i Zakonom o lokalnoj samoupravi.
Asocijacija ima pravo na sopstveni integralni budžet, bankovne račune, može da poseduje imovinu i da se bavi finansijskim transakcijama.
U trećem članu se navodi da su funkcije Asocijacije/Zajednice: jačanje lokalne demokratije, promovisanje etničkih, jezičkih, verskih i drugih oblika kulturnih identiteta zastupljenih među stanovništvom opština učesnica. Zajednica će vršiti potpuni nadzor razvoja lokalne privrede, nadzor u oblasti obrazovanja, kao i puni nadzor za unapređenje lokalne primarne i sekundarne zdravstvene i socijalne zaštite.
Asocijacija/Zajednica će prihvatiti dokumenta koja su izradili organi zdravstvene i socijalne zaštite opština učesnica, imaće pravo da od opština učesnica zahteva dodatne informacije za obavljanje te funkcije, kao i pravo da od centralnih organa traži zvanične informacije u vezi sa obavljanjem tih funkcija. Obavljajući potpuni nadzor u oblasti primarne i sekundarne zdravstvene i socijalne zaštite, Asocijacija/Zajednica će se u potpunosti pridržavati Ustava i pravnog sistema Republike Kosovo.
Pored toga, Asocijacija/Zajednica obavljaće potpuni nadzor radi koordinacije urbanog i ruralnog planiranja i preduzimaće mere za poboljšanje lokalnih uslova života povratnika na Kosovu.
Asocijacija/Zajednica može formirati posebne komisije, odvojeno ili zajedno sa centralnim vlastima, da bi olakšala administrativna rešenja kao što je verifikacija diploma i sertifikata, a ovaj član se može primeniti i na otvorena pitanja između Republike Kosovo i Republike Srbije, kao što su uzajamno prihvatanje sertifikata i slična pitanja od značaja za slobodno kretanje ljudi i trgovinu.
U ispunjavanju tih ciljeva Asocijacija/Zajednica neće zaobići ovlašćenja predviđena Ustavom i zakonom opština učesnica i neće ni na koji način zameniti niti narušiti ustavnost i odnose između centralnih i lokalnih vlasti u Republici Kosovo.
Skupština , predsednik i Veće biće organi ZSO
Asocijacija/Zajednica će imati sledeće organe: Skupštinu, predsednika, potpredsednika, Veće, Odbor i Kancelariju za žalbe. Svi ti organi će promovisati suživot i mir među građanima opština članica i podsticati izgradnju odgovarajućih uslova koji će omogućiti svim zajednicama da izraze, sačuvaju i razvijaju svoj nacionalni, etnički, kulturni, verski i jezički identitet.
Gradonačelnik i skupštine opština će poštovati princip obezbeđivanja etničke raznolikosti svoje opštine. Na taj način će se etničke proporcije zastupljene u Skupštini opštine odraziti na sastav njenih delegata u Skupštini Asocijacije/Zajednice, a u tom procesu gradonačelnici Opština i Skupštine opština će poštovati norme prava zajednica uključene u Ustav i pravni sistem Republike Kosovo.
Nakon konstituisnja, u roku od tri meseca Skupština će izraditi svoj Poslovnik, kojim će regulisati sistem glasanja i druga proceduralna pitanja.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
