foto (BETAPHOTO/AMIR HAMZAGIĆ)– Iako predlog Srbije izgleda liberalnije, zahtevajući da najmanje 50 odsto organizacionih sredstava potiče iz stranih fondova za obaveznu registraciju u specijalni registar, način na koji postavlja definicije „stranog agenta“, a posebno definicije „političke aktivnosti“, zajedno sa svojim kontrolnim mehanizmima i sankcijama, čini ga (rudimentarnom) verzijom ruskog zakonodavstva – poručuju iz nevladine organizacije CRTA u komparativnom pregledu zakona o Posebnom registru agenata stranog uticaja.
CRTA (Centar za istraživanje, transparentnost i odgovrnost) je analizirala predlog zakona o Posebnom registru agenata stranog uticaja koji su Skupštini podneli poslanici stranke Pokreta socijalista, na čelu sa potpredsednikom Vlade Aleksandrom Vulinom, 29. novembra ove godine.
Kako ocenjuju iz ove organizacije predlog ovog zakona sadrži nepobitne sličnosti sa već postojećim ovakvim zakonima koji su na snazi u Rusiji, Mađarskoj i Gruziji, kao i suštinsku sličnost onome koji je podnijela vlada Republike Srpske, i u velikoj meri se podudara sa idejom koju je najavila srpska politička frakcija u Crnoj Gori, koja trenutno ima većinu u parlamentu.
– Sličnost između svih ovih zemalja leži u njihovim autoritarnim sklonostima, prateći ruski priručnik, gde stigmatizacija civilnog društva, medija i pojedinaca kao „stranih agenata, “ sa pratećim mehanizmima sprovođenja, postao je jedan od glavnih alata u vršenju autoritarne kontrole – poručuju iz CRTA-e ističući i prorusku politiku stranke čiji su članovi podnosioci zahteva.
Kako navode, najviši državni funkcioneri, među kojima navode i predsednika Srbije Aleksandra Vučića, u svojim medijskim nastupima legitimizuju prihvatanje ovog predloga nazivajući pripadnike civilnog društva i kritičare kao „domaće izdajnike“ i „strane plaćenike“.
Prema odrednicama predloga ovog zakona “strani agenti” definisani su kao “udruženje ili neprofitna organizacija koja prima većinu svojih sredstava iz inostranstva da vrši politički uticaj, akciju ili druge političke aktivnosti”, a slične definicije pronalaze se i u ruskoj, mađarskoj i gruzijskoj verziji ovog zakona. Kriterijumi za uvođenje u registar među ovim zakonima variraju, dok ruski zakon tu odrednicu ni ne sadrži.
Odrednica o definiciji političke aktivnosti na koju CRTA ukazuje i koju ocenjuje kao problematičnu gotovo je identična toj odrednici u ruskoj verziji ovog zakona.
Predlog koji su podneli poslanici Pokreta socijalista političku aktivnost definiše kao svaku aktivnost usmerenu ka institucijama Srbije „koja ima za cilj da formuliše politiku, politički i javni interes Republike Srbije“, dok se ovaj termin u ruskom zakonu definiše kao „svaka aktivnost koja nastoji, da utiče na donošenje odluka javnih organa, promeni javnu politiku, ili uticaj na javno mnjenje u vezi sa vladinom politikom“.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
