Dačić: Pupin i Vilson pravi su primer srpsko-američke saradnje

Ministar Dačić izrazio je zadovoljstvo što prisustvuje skupu posvećenom pozitivnim primerima srpsko-američke saradnje, dvojci velikana profesoru Mihajilu Pupinu i predsedniku Vudro Vilsonu, koji su svojim dostignućima, aktivizmom i političkim delovanjem ostavili dubok trag i zadužili ne samo dva naroda -srpski i američki, već i čitavo čovečanstvo.

„Sjedinjene Američke Države i Srbija delile su kroz istoriju zajedničke vrednosti i udruženo se borile za očuvanje slobodarskih načela i civilizacijskih dostignuća. Ipak i pored toga, druga polovina 20. veka donela je velike izazove i značajne nesuglasice u srpsko-američkim odnosima. Zato je važno da iznova ističemo pozitivne aspekte naše zajedničke prošlosti, kako bi danas bile promenjene neke pogrešne percepcije koje smo kreirali jedni o drugima“, naveo je Dačić a prenosi pres služba Ministarstva spoljnih poslova.

Profesor Pupin bio je integrisan u američko društvo kao naučnik svetskog glasa, ali je postao gotovo jednako poznat i kao elokventan, prepoznatljiv i dosledan predstavnik Kraljevine Srbije, kasnije Kraljevine Jugoslavije i Srba u Sjedinjenim Američkim Državama. Godine 1912. imenovan je za počasnog konzula Kraljevine Srbije u Sjedinjenim Američkim Državama sa sedištem u Njujorku, a Pupin je sa te pozicije u velikoj meri doprineo uspostavljanju međudržavnih i širih društvenih srpsko-američkih veza. Kao veoma ugledan naučnik i građanin SAD-a, učinio je mnogo da obezbedi američku podršku Kraljevini Srbiji tokom Prvog svetskog rata.

Ministar je podsetio da se Vudro Vilson veoma dugo zalagao za obnovu Srbije kao nezavisne države i njen izlaz na more, što je bio zahtev koji je postao deo i njegovih čuvenih 14 tačaka iz 1918. godine. Do koje mere je bio naklonjen Srbiji vidljivo je i u telegramu koji je iste godine uputio predsedniku Vlade Kraljevine Srbije Nikoli Pašiću, a u kojem Vudro Vilson piše da je „siguran da se pravda za Srbiju nalazi u vrhu prioriteta svakog mislećeg i patriotskog stanovnika Sjedinjenih Država“.

Na prijateljstvo Pupina i Vilsona, ali i na razmere poštovanja koje je ukazano srpskom narodu, podseća verovatno i najdirljiviji momenat u srpsko-američkim odnosima kada se 28. jula 1918. godine srpska zastava zavijorila na Beloj kući. Tog dana je u crkvama širom SAD pročitano, a u svim uticajnim dnevnim novinama i objavljeno, saopštenje američkog predsednika Vilsona koji je, dirnut velikim žrtvama i herojskim delima, izrazio divljenje „odvažnom srpskom narodu“.

Šef srpske diplomatije ovom prilikom je posebno istakao i podsetio da mu je bila izuzetna čast što je 2018. godine imao priliku da i u Vašingtonu, u Kongresu SAD i u Beogradu, obeleži ovaj datum, prisećajući se sa američkim partnerima savezništva naša dva naroda.

Dačić je naveo da je razumevanje koje je postojalo između Mihajila Pupina i predsednika Vilsona značajno doprinelo ostvarenju pregovaračkih ciljeva naše državne delegacije na Pariskoj mirovnoj konferenciji.

„Profesor Pupin je bio jedna vrsta pridruženog i vrlo predanog nezvaničnog člana, koji je u Pariz došao na poziv Nikole Pašića. Pupinovo prijateljstvo sa predsednikom Vilsonom, kao i činjenica da je lično poznavao vodeće članove američke delegacije, znatno su pomogli predstavnicima Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca u pregovorima o nekim od ključnih pitanja“, rekao je Dačić.

Ministar je podsetio i da je Pupin bio istaknuti predstavnik tadašnje srpske dijaspore u SAD. Podsetio je da su srpsku dijasporu činili ne samo ljudi poput profesora Pupina ili​ Nikole Tesle, već i Džordž Fišer tj. Đorđe Šagić, koji je pre više od 200 godina kao srpski ustanik krenuo u Ameriku i učestvovao u „Teksaškoj revoluciji“, ali i David Vujić, koji je 60-ih i 70-ih godina radio na programu Apolo i mnogi drugi koji su ostavili, ili i danas ostavljaju značajan trag u Sjedinjenim Američkim Državama.

„Svi zajedno moramo biti angažovani kako bismo pripadnike srpske dijaspore u Sjedinjenim Američkim Državama podstakli da svoje kapacitete, poznanstva, kontakte ili resurse angažuju na liniji onog patriotizma i ljubavi prema starom zavičaju“, zaključio je ministar Dačić.