Istoričari iz BiH i Srbije: Ono što se dešava u Ukrajini i u BiH može dovesti do novih nesreća

Kako dodaje, prvi motiv za potpisivanje protesta je čisto profesionalni i on je logičan izraz razumevanja prošlosti i uloge istorije i istoričara.

Još jedan od 62 potpisnika Proglasa o ruskoj invaziji na Ukrajinu, Milivoj Bešlin, istoričar iz Srbije, kao razlog za potpisivanje navodi da je kao profesionalni istoričar želeo da ukaže na “pogubnost zloupotrebe istorije u funkciji izazivanja rata, širenja mržnje i korišćenja selektivnih i falsifikovanih istorijskih narativa u cilju opravdavanja jedne pogubne agresije koju je protiv suverene Ukrajine pokrenuo režim Vladimira Putina”.

Podsetimo, u Proglasu povodom invazije na Ukrajinu koji je potpisalo 62 istoričarki i istoričara iz BiH, Crne Gore, Hrvatske, Slovenije i Srbije, pod nazivom Deklaracija #Odbranimo istoriju, između ostalog piše: “Osuđujemo falsifikovanje istorije, njenu zloupotrebu i korišćenje selektivne istorijske argumentacije da bi se opravdala ratna politika i agresija prema suverenoj i međunarodno priznatoj državi Ukrajini”.

Napominje se da je istorija slobodna i autonomna naučna disciplina koja služi istraživanju i razumevanju procesa iz prošlosti.

– Istorija ne sme da služi legitimisanju bilo čijih partikularnih nacionalnih aspiracija i teritorijalnih pretenzija. Ustajemo u odbranu naše discipline! Zahtevamo od svih političara, kako u našim zemljama, tako i relevantnih političara na međunarodnoj sceni, da vode odgovorne politike sećanja i nastave istorije, da prestanu sa zloupotrebom prošlosti i da se ne oslanjaju na istoričare, intelektualce i interesne grupe koji potpiruju nacionalističke strasti i šire govor mržnje da bi ostvarili sopstvene interese – piše u ovom Proglasu.

Ističe se da se diže glas u odbranu profesije i neometanog prava na život i afirmaciju svih individualnih i kolektivnih identiteta, a u ovom času, naročito ukrajinskog identiteta i slobode građanki i građana Ukrajine.

Prema rečima Husnije Kamberović, postoje i drugi, gotovo lični razlozi zbog kojih je potpisnik Proglasa istoričarki i istoričara o ruskoj invaziji na Ukrajinu.

– Naime, i danas svjedočimo koliko se u Bosni i Hercegovini nedavna prošlost, čije rane još nisu zarasle, krivotvori i zloupotrebljava, te kako naši političari, ali i značajan broj intelektualaca, prošlost koriste za nove nacionalne mobilizacije. Ne treba biti previše pametan da bi se shvatilo da to u mojoj zemlji može dovesti do novih nesreća. Ako išta drugo, onda barem vjerujem da bih u tom slučaju mogao računati da će i drugi podržati naše pravo na život, kao što ja sam ja ovim potpisom podržao pravo Ukrajine i Ukrajinaca – kaže istoričar iz Sarajeva.

Treći motiv, ističe on, je što taj Proglas ne širi nikakve fobije ni prema kome.

– Samo smo pozvali političare i druge intelektualce, ne samo u svijetu nego i naše, da ne šire mržnju i ne potpiruju nacionalističke strasti. Imamo šansu za život u miru jedino ako odbacimo mržnju i nacionalizam. Istorija se i kod nas, na postjugoslovenskom prostoru, prečesto koristila i koristi da bi se izazivala mržnja.

I „naši“ ratovi 1990-ih godina, kao i mentalna priprema za njih, bili su opravdavani lažnim istorijskim argumentacijama. Istorija uvek legitimiše i zbog toga se tako frekventno upotrebljava kao pogonsko gorivo za ratnu politiku – zaključuje Kamberović.

Milivoje Bešlin kaže da je Deklaracija čin nepristajanja na ono što se dešava u Ukrajini i izraz potrebe da se to izrazi od strane njenih potpisnika.

– Cela Putinova argumentacija kojom je započeo agresiju na Ukrajinu je utemeljena na teškim falsifikatima istorije i manipulacijama prošlošću i kao profesionalni istoričari, smatrali smo da nam je dužnost da se oglasimo. A osim toga, kao humanistički naučnici, imamo i ljudsku obavezu da podignemo glas protiv ovog satiranja ljudskosti pod gusenicama agresorskih tenkova – zaključuje Bešlin.