Kako je menjana preambula Temeljnog ugovora: Amfilohijevog nasleđa više nema na vidiku

„Vijesti“ su u septembru prošle godine objavile da u tadašnjem nacrtu Osnovnog ugovora Crne Gore i Srpske pravoslavne crkve gotovo da nema elemenata koji bi mogli da se dovedu u vezu sa onim što je zaostavština pokojnog višedecenijskog mitropolita Mitropolije crnogorsko-crnogorske. primorski Amfilohije.

U nacrtu, u koji su „Vijesti“ imale uvid, a koji je Vlada potom uputila patrijarhu Srpske pravoslavne crkve Porfiriju, nije pominjan naziv Pravoslavna crkva u Crnoj Gori, a u preambuli se pominje „Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori“ godine. dva mesta. U najnovijoj verziji sporazuma, Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori se pominje samo u kontekstu toga koje episkopije je čine.

Za Amfilohijevog života MCP je pripremio osnovni ugovor i dostavio ga Vladi Crne Gore 2012. godine, na koji nikada nije odgovoreno.

Naziv Pravoslavna crkva u Crnoj Gori postojao je u verziji koja je predstavljena Sinodu Srpske pravoslavne crkve u martu prošle godine, a čiji je temelj bio sporazum iz 2012. godine. Nacrt je pripremio bivši ministar pravde Vladimir Leposavić, koji je pre formiranja Vlade bio deo pravnog tima Mitropolije crnogorsko-primorske, dok ga je u Beogradu predstavio Episkopski savet Srpske pravoslavne crkve godine. Crna Gora.

To ime je bilo jedno od najkontroverznijih za vrh Beogradske patrijaršije, što je javnosti povremeno otkrivao istoričar Aleksandar Raković, koji se pozicionirao kao neformalni portparol Sinoda, najavljujući odluke od kojih se izvršna vlast SPC nije ogradila. , a koji su kasnije sprovedeni.

Ranije je predsednik Srbije Aleksandar Vučić otkrio da i vrh vlasti u Srbiji ima problem sa tim imenom.

„Njihov politički plan u Crnoj Gori je bio da odvoje Mitropoliju crnogorsko-primorsku od Srpske pravoslavne crkve, da je proglase u početku Pravoslavnom crkvom u Crnoj Gori i da se asimiliraju, nestanu i imaju jasnu dvotrećinsku i tročetvrtinsku većinu. Crnogorski pravoslavci“, rekao je Vučić.

Nije precizirao o čijem je planu reč. Da se ​​„Vijesti” vrte juče je objavio i tabloid „Borba”, koji je blizak Vučiću, ističući da se Osnovnim sporazumom umanjuje značaj Mitropolije, tvrdeći da je reč o „smanjenju mogućnosti crkvenog separatizma”. .

Episkopski savet je osnovan 26. maja 2006. godine odlukom Sabora SPC kojim je predsedavao tadašnji patrijarh srpski Pavle i tada je uveden termin Pravoslavna crkva u Crnoj Gori.

Sabor Srpske pravoslavne crkve u maju prošle godine, na kojem je izabran novi mitropolit MCP Joanikije, ukinuo je sve arhijerejske sabore, a novi mitropolit nije dobio titulu arhiepiskopa cetinjskog koju je Amfilohije imao, niti titulu egzarh Pećke Svete Stolice.

Raković je sve te elemente, od kojih se niko iz vrha SPC nikada nije ogradio, označio kao separatističke i konfuzne.

Episkopski savet je bio telo koje je organizovalo liturgije u znak protesta protiv Zakona o slobodi veroispovesti.

Amfilohije je više puta javno optuživan za autonomiju, a u Beogradu mu je zamerano što je govorio o kontinuitetu Mitropolije crnogorsko-primorske sa istorijskom i autokefalnom Mitropolijom crnogorsko-crnogorskom – Crnogorskom crkvom.

„Ja to zovem Crnogorska pravoslavna crkva. Bila je to Crkva Božija. I Crkva Hristova, pre i iznad svega. I kao takva priznata je u cijelom svijetu, kao što je danas ista Crkva, Crnogorska pravoslavna crkva – Mitropolija crnogorska“, rekao je Amfilohije 2019. godine.

Amfilohije je u januaru 2020. godine rekao da eventualni temeljni sporazum crkve i države neće definisati status Mitropolije – autonomne ili autokefalne, jer je ona „autonomna i nezavisna kroz vekove.

„Jedina koja je ostala nezavisna i sačuvala nezavisnost Pećke patrijaršije je Mitropolija crnogorsko-primorska. To se tada zvalo autokefalno, jer je u to vreme stvaralo državu“, istakao je tada Amfilohije i podsetio da su beogradsko-karlovačka eparhija nestajale i menjale se.

Kako je promenjena preambula

Preambula Osnovnog ugovora je više puta menjana. U avgustu prošle godine, Vlada Crne Gore je imala dve značajne promene u odnosu na prvobitnu verziju koju je predložila Srpska pravoslavna crkva.

Prvobitna verzija je glasila: „Polazeći od činjenice da je hrišćanska crkva u današnjoj Crnoj Gori prisutna od apostolskih vremena i njenog kontinuiteta kroz istorijsko pravoslavno i crkveno ustrojstvo od osnivanja Zetske, Budimljanske i Humske episkopije (1219) u okviru žičke arhiepiskopije, Pećke patrijaršije, odnosno Srpske pravoslavne crkve“, i dopunio: „Polazeći od činjenice da je hrišćanska crkva u današnjoj Crnoj Gori prisutna od apostolskih vremena i njen kontinuitet kroz istorijsko pravoslavno i crkveno ustrojstvo od osnivanja“. Zetske, Budimljanske i Humske episkopije (1219).“. Obrazloženje je bilo da se brišu reči „u okviru žičke arhiepiskopije, Pećke patrijaršije ili Srpske pravoslavne crkve“, s obzirom da je hrišćanska crkva postojala u današnjoj Crnoj Gori i tokom ukidanja Pećke patrijaršije (u periodu 1463- 1557). i 1766-1920).

„Da nije konstatovano postojanje hrišćanske crkve u tom periodu, to bi značilo da crnogorski episkopi iz dinastije Petrović Njegoš i drugi crkveni poglavari iz tog perioda nisu pripadali hrišćanskoj crkvi, što je sa crnogorske tačke gledišta neprihvatljivo. pogled“, navodi se u dokumentu.u koji su „Vijesti“ imale uvid.

Tada je, u verziji koja je bila aktuelna u januaru, Vlada pristala da napiše da je crkva u sastavu „žičke arhiepiskopije, Pećke patrijaršije, odnosno Srpske pravoslavne crkve“.

Sadašnja verzija tog članka glasi: „Polazeći od činjenice da je Hrišćanska Crkva prisutna u Crnoj Gori od apostolskih vremena i njenog kontinuiteta – misija kroz istorijsko pravoslavno i crkveno ustrojstvo od osnivanja Zetske, Budimljanske i Humske Episkopije žičke. Arhiepiskopija (1219-1220).“, Ali u prethodnom članu stoji da se strani ugovornici pozivaju na crkveno ustrojstvo od osnivanja Arhiepiskopije žičke, Pećke patrijaršije, odnosno Srpske pravoslavne crkve.

U septembru je Vlada predložila i da u preambuli piše: “Uvažavajući sadašnju i istorijsku ulogu Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori u društvenom, kulturnom i obrazovnom razvoju, uvažavajući istorijsku ulogu Mitropolije crnogorsko-primorske za vrijeme crnogorskih mitropolita – gospodara u državnosti Crne Gore”. Obrazloženje je bilo da je tekst preformulisan na način da država Crna Gora uvažava sadašnju i istorijsku ulogu Srpske pravoslavne crkve u društvenom, kulturnom i obrazovnom razvoju, koja nije pomenuta u prvobitnom tekstu, dok se u istorijskom smislu izdvaja uloga Mitropolije crnogorsko-primorske, njenih mitropolita – gospodara kao jedina od postojećih eparhija SPC koja je temelj državnosti Crne Gore.

U januarskoj verziji je posebno istaknuta uloga Mitropolije: “Uvažavajući istorijsku ulogu Srpske Pravoslavne Crkve, a posebno Mitropolije Crnogorsko-Primorske za vrijeme crnogorskih mitropolita – gospodara, kao i njenu ulogu u državnosti Crne Gore i društvenom, kulturnom i obrazovnom razvoju”, dok sadašnja verzija glasi: “Uvažavajući doprinos Srpske Pravoslavne Crkve u društvenom, kulturnom i obrazovnom razvoju Crne Gore i istorijsku ulogu Mitropolije Crnogorsko-Primorske za vrijeme crnogorskih mitropolita/gospodara.”

Primjećuje se da se u posljednoj verziji ne govori o Srpskoj pravoslavnoj crkvi u Crnoj Gori i njenoj ulozi, već o doprinosu SPC u razvoju Crne Gore.