Klasić: Vezivanje nesvrstanih uz Rusiju – priča celog pokreta ili samo Vučića?

Dolazak ruskog šefa diplomatije Sergeja Lavrova na Samit nesvrstanih u Beogradu, na kome se Rusija po prvi put pojavljuje u ulozi posmatrača, za hrvatske medije ali i analitičare potisnuo je u drugi plan sva druga dešavanja tokom dvodnevne konferencije Pokreta nesvrstanih zemalja u Beogradu.

A ta druga dešavanja, prema oceni Hrvoja Klasića, u spoljno-političkom pogledu i nisu imala nekog značaja, sigurno ne onog značaja koji su Nesvrstani imali za ugled nekadašnje Jugoslavije.

Posle sastanka predsednika Srbije Aleksandra Vučića sa Lavrovim u okviru Samita u srpskoj prestonici, hrvatski mediji pisali su da Vučić pokušava da „izigrava Tita“, kako je preneo Jutarnji list, dok su domaći tablodi prenosili da štampa iz susedne zemlje kaže da se zbog Vučića „Tito u grobu okreće“.

– Ako je išta, Jugoslavija je bila najdosljednija u tome da nema približavanja nesvrstanih niti Zapadu niti istoku, od raskida Tita i Staljina, tu priču su nesvrstani digli na višu razinu tokom 50-tih i 60-tih godina. Jugoslavenski predsjednik Tito, ali i oni nakon njega, su se oštro oduprali recimo pritiscima Kube da se nesvrstani moraju približiti sovjetskom savezu. To bi ugrozilo nesvrstanost u tom trenutku, kao što mislim da ni u ovom trenutku nije dobro neko vezanje uz Rusiju. Koliko je to priča cijelog pokreta a koliko više Aleksandra Vučića to bi se dalo raspravljati – ističe Klasić.

Poseta Lavrova je, kako kaže Klasić, ostavila u senci i priču oko toga šta danas znače Nesvrstani, kao i da su sličnosti između Jugoslavije i država nastalih njenim raspadom – „neusporedive“.

– Sličnosti nema gotovo nikakavih. Jugoslavija je bila aktivan i važan sudionik najvažnijih svetskih događaja. Jugoslaviju se pitalo za mišljenje oko ključnih problema u svijetu, uključujući i pitanja Afrike, ali i istočne Evrope, Vijetnama… Jugoslavenski predsjednik Tito ali i predsjednici koji su vršili funkciju predsjednika Predsjedništva nakon njegove smrti su bili političari koje se pitalo za mišljenje i koji nisu bili samo pasivni promatrači. Jugoslavija je bila subjekt vanjskopolitičkih događanja, današnje države čak više nisu niti objekt. Ja se često znam pitat jesu li uopće priloška oznaka mjesta s obzirom da većina predsjednika velikih država bi se morala jako potruditi da ih pronađe na karti – ocenjuje Klasić.

U ekonomskom smislu, današnje države regiona takođe su nazadovale u odnosu na vreme SFRJ, kako on ukazuje, jer danas verovatno nijedna od EX YU država ne bi mogla prihvatiti poslove kakve su obavljala jugoslovenska preduzeća u zemljama širom sveta.

– Mi danas smatramo normalnim i logičnim da je Jugoslavija igrala tu ulogu koju je igrala, međutim to nije nimalo normalno i logično. Ništa nije upućivalo da bi jedna mala siromašna zemlja, sa čovekom na čelu koji nije ni diplomirani pravnik ni ekonomist, nego bravar po zanimanju, postigla to što je postigla – kaže Klasić.

On ocenjuje da su uspesi i ugled zemlje u svetu mogući bez obzira ne njenu veličinu, i okolnosti koje nisu savršene, ali da to nije razlog da zemlje nastale iz SFRJ ne pokušavaju da održe dobre veze i saradnju koju su sa pojedinim državama razvile preko Pokreta nesvrstnaih, pa da i na tome grade današnje pozicije u svetu.

– Naravno da nesvrstanost nije više ona agenda koja je bila, ali u međuvremenu se dogodio jedan veliki obrat. Zemlje koje su u Jugoslaviji gledaleuzor i primer, bile su toliko siromašne a danas su neke od najbogatijih. Uzmite Singapur, Katar, Saudijsku Arabiju, s tim zemljama je startna pozicija da nastavite odnose bila sigurno bolja nekgo jednoj Poljskoj ili Češkoj ili Slovačkoj. Mi smo to, međutim, zanemarili – ističe Klasić dodajući da je Hrvatska odbacila sve što podseća na socijalističku Jugoslaviju, umesto da ono što je dobro nastavi da neguje.

„Turska, iako član NATO, nije protuteža Rusiji“

Čak ni prisustvo Turske među nesvrstanima, iako je zemlja članica NATO saveza, nasuprot Rusiji, prema oceni Hrvoja Klasića, nije nikakav balans snaga, kao što neki u domaćoj javnosti uzimaju za primer. „Ne bih htio nikoga potcjenivati ali nisam sigurna da živimo u svijetu u kome Turska može biti protuteža Tusiji. Odnos Turske i njene pretenzije da utječe na dešavanja u svijetu neusporediv sa nastojanjima Rusije. Činjenica što je netko u NATO savezu je bitno drugačija stvar nego 60-tih i 70-tih godina, tada se od toga bježalo“, naveo je Klasić.