Pod maskom prosvetiteljstva

Sada se Kupfer vraća u ovu legendarnu kuću u Berenštrase u kojoj je više decenija pisao istoriju opere, inscenacijom Hendlove barokno-kamerne opere u tri čina „Poros“. Indija na početku 18. veka: sudar dva sveta. Po nalogu engleske krune Aleksandar se nalazi na velikom osvajačkom pohodu na subkontinentu. Tu je najpre treba indijskog kralja Porosa baciti na kolena. Pojavom Mahamaje, lepe i od svih muškaraca željene indijske kraljice, susret sasvim različitih kultura pretvara se borbu koju može dobiti samo onaj ko vlada umećem ratovanja kao i umećem pritvornosti i zavođenja. Libreto za ovu operu potiče iz pera legendarnog libretiste Pjetra Metastazija.

Kupfer se latio ove retko izvođene opere, koju je Hendl 1731. praizveo u londonskom King’s Theatre. U nju je Hendl upleo jednu anahronu epizodu sa osvajačkim pohodima legendarnog antičkog vojskovođe Aleksandra Velikog koja se dotiče sa vremenom praizvođenja ove opere. On prikazuje Aleksandra Velikog kao oficira engleske krune na početku kolonizacije Indije, koja je tek u 20. veku bila okončana.

Zajedno sa autorkom Suzanom Felicitas Volf, Kupfer je radio na prevođenju libreta na nemački, opremivši ga sa osnovnim prosvetiteljskim impetusom za naše vreme: neka ljudi sami odlučuju o svojim sudbinama. Ova gotovo utopijska dimenzija daje Hendlovom delu ekstremnu aktuelnost. NJegova obrada libreta razvija univerzalne dimenzije konflikta kao sudar velikih emocija; u arijama i duetima sa dirljivom lepotom i sa „ton u tonu“ prodorima u ljudsku psihu.

Ovu muziku interpretira izvanredni ansambl sa Dominikom Kenigerom kao indijskim vladarem i njegovim britanskim antagonistom Erikom Jurenasom, koji peva counter-tenor, glas u falsetu. Ulogu indijske kraljice peva mlada jermenska sopranistkinja Ruzan Mantasijan, a dirigent na čelu orkestra je specijalista za baroknu muziku Jerg Halubek.

Reč je o lepom komadu o blagosti Aleksandra Velikog u odnosu na potčinjenog kralja Indije. NJegova ljubavnica je trebalo da postane Aleksandrova žena. Ali, kao što to gotovo uvek u baroknim operama biva, ljubav će trijumfovati nad političkom moći.

Osnovni koncept režije je lucidan. Hendl je ovu operu napisao neposredno nakon osnivanja „East India Company“, te je Aleksandar Veliki kolonijalni, privredni osvajač. Za pomirenje on nosi viski i oružje, kao što je i sve u kolonijalnom maniru i klišeima o Indiji: sari, raskošni buketi cveća, kacige za tropsku klimu. Mangrovijska šuma je dočarana impozantnim kulisama i tapetima.

Kupfer je za kraj inscenacije ove opere izabrao oporu metaforu: dok se pakt između Aleksandra Velikog i Porosa sklapa, u pozadini se već gomilaju povorke engleskih turista koji masovno hrle u indijske hramove. Na kraju će u trijumfalnom sjaju i pompeznosti biti uzdignut Union Jack, britanska zastava kao nagoveštaj razarajućeg kolonijalizma pod maskom prosvetiteljstva i civilizacije.

Premijera ove opere je bila 19. marta u berlinskoj Komičnoj operi, a potpisnik je imao zadovoljstvo da je gleda u četvrtom izvođenju od 20. aprila ove godine.