Najave ekstremno desničarskih, neonacističkih i srodnih grupacija da će učestvovati na predstojećim izborima simptom su velikog zaokreta u političkom životu Srbije i normalizacije ekstremističkih i otvoreno fašističkih ideja, ali veći problem od toga predstavlja činjenica da su na vlasti i uz vlast stranke koje su vodile ratove devedesetih godina prošlog veka, piše Vojvođanski istraživačko-analitički centar (VOICE).
Istoričarka Olga Manojlović Pintar sa Instituta za noviju istoriju Srbije rekla je za VOICE da su Socijalistička partija Srbije i Srpska radikalna stranka „raspirivali mržnju i vodili ratove devedesetih, slali paravojne formacije na ratišta, zataškavali zločine i pljačkali društvenu imovinu“.
„Oni i danas, predvođeni Srpskom naprednom strankom, rehabilituju osuđene ratne zločinace, promovišu ih u javnosti i od političkog života prave lakrdiju. Utemeljuju princip nekažnjivosti koji društvo vodi u potpunu anarhiju, u kojoj ekstremna desnica pliva kao riba u vodi“, upozorila je Manojlović Pintar.
Radijski voditelj i antifašista Daško Milinović za VOICE je ocenio da je u Srbiji kompletna ekstremno desna scena, uz možda nekoliko izuzetaka, pod kontrolom vladajuće stranke i tajnih službi, zbog čega je jasno da su i svi njeni potezi režirani.
Aktivistkinja Antifašističke koalicije Marija Srdić za VOICE je podsetila da je ta neformalna koalicija nevladinih organizacija 2018. godine predstavila istraživanje na osnovu kojeg je napravljena mapa „Gde živi ekstremizam“, a u kojem su detektovane organizacije koje se uklapaju u matricu zagovaranja ideja verske i nacionalne mržnje, diskriminacije i negativnih stavova prema određenim društvenim grupama kao što su migranti, seksualne manjine, žene i slično.
Mnoge od mapiranih organizacija nemaju političke ambicije, dodala je Marija Srdić, ali je Srpska desnica već tada pokazivala takve tendencije, kao i Zavetnici. Obe organizacije nedavno su i krenule u političku borbu.
„SNS i njeni istaknuti članovi pružaju podršku tim organizacijama, pojavljuju se na različitim događajima koje pomenute organizacije iniciraju, ljudi iz tih organizacija su uposlenici u državi, obavljaju različite državne funkcije“, navela je Srdić.
Ocenila je da ekstremističke organizacije imaju višestruku ulogu – od toga da služe kao „strašilo“, u smislu da se birači uplaše njihovog potencijalnog ulaska u parlament pa glasaju za manje zlo ili „lajt desničare“, do toga da ako uđu u parlament tamo demonstriraju ponašanje u odnosu na koje će vlast izgledati pristojno.
Olga Manojlović Pintar je ocenila da su potencijalni birači takvih opcija mladi ljudi, koji verovatno po prvi, ili drugi put u životu izlaze na izbore, koji su nezaposleni i „nose majice sa Putinovim likom“.
„Često su članovi, ili simpatizeri organizovanih navijačkih grupa, ili grupa bliskih sa određenim krugovima Srpske pravoslavne crkve koji su ih tokom ratova devedesetih blagosiljali, a nakon ratova sakrivali i pacovskim kanalima sklanjali ljude uključene u ratne zločine“, navela je Olga Manojlović Pintar.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.