Foto: Grad Zrenjanin (Arhiva)Spor oko političkog statusa Vojvodine vodi se vek i po, njeno priključenje Kraljevini Srbije 1918. trajalo je samo pet dana, da bi potom ušla u kraljevinu SHS i zato je važno rasvetliti ovaj period sa pitanjima da li je Vojvodina donela odluku o prisajedinjenju Srbiji ili je osvojena kao ratni plen, ili možda poklonjena Srbiji, istaknuto je na tribini „Prisajedinjenje Vojvodine Srbiji 1918.“ u Kulturnom centru Zrenjanina.
Prema mišljenju dr Branislave Kostić iz Vojvođanskog kluba, postojale su dve političke struje među uticajnim Srbima u Vojvodini, a prevagnula je ona koja nije tražila nikakve beneficije i ravnopravan tretman, pa je pravo pitanje gde je Vojvodina danas u odnosu na 1918. godinu.
– Naši preci su dva puta doneli ključne odluke, kao element buduće složene države. U Vojvodini 1918. godine bilo je samo 30 odsto slovenskog stanovništva, a Srbi su se plašili južnoslovenske državnosti, jer bi bili manjina u toj celini, tako da su doneli odluku da bezuslovno uđu u Srbiju, bez posebnih prava. Nakon ulaska u Srbiju, ulazi se u Kraljevinu SHS, a posle u Jugoslaviju. Raspadom Jugoslavije izgubljen je jedini garant pozicije Vojvodine u Srbiji, navela je dr Branislava Kostić.
Profesor dr Miroslav Ilić podsetio je na period „političkog gluvog doba“, 20 godina mađarizacije i potiskivanja srpske kulture, što je bitno doprinelo da se teži južnoslovenskoj zajednici naroda i tačke samoopredeljenja Vudroa Vilsona, gde se spominje izlaz na more za Srbiju kao učesnicu Velikog rata, ali ne i severne teritorije. Sem toga, on je upozorio na minorizaciju kulturnog nasleđa i crkvenih institucija vojvođanskih Srba, koja se dešava od 1918. do danas. Advokat Dragomir Jovanov svedočio je o hrabrosti bečkerečkog advokata Slavka Županskog, koji je u vreme odlazeće austrougarske vlasti smenio mađarskog gradonačelnika, učestvovao na Velikoj narodnoj skupštini Srba, Bunjevaca i ostalih Slovena prilikom priključenja 1918, a kasnije je bio učesnik i priključenja 1945. godine.
– Ovaj nesumnjivi srpski patriota je izvukao neke pouke iz prethodnog priključenja Vojvodine Srbiji. Na prvoj sednici predsedništva Glavnog narodnog odbora Vojvodine od 19. jula 1945. godine, dakle uoči Skupštine izaslanika naroda Vojvodine od 31. jula 1945. koja je trebalo da odluči, i odlučila je, o priključenju „Autonomne Vojvodine“ „federalnoj Srbiji“, dr Slavko Županski se zalagao za autonomiju Vojvodine po evropskim i svetskim merilima, naveo je Dragomir Jovanov.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
