Vraćaju li se Srbi nakon dve godine u institucije na Kosovu?

U senci stalne napetosti i kontinuirane krize na severu Kosova, koja je dodatno podgrejana zatvaranjem srpskih institucija, provukla se vest o povratku Srba u opštinske izborne komisije.

Mesta u OIK-u ostala su upražnjena nakon što su Srbi u novembru 2022. godine, na severu doneli odluku o kolektivnom napuštanju kosovskih institucija, nakon krize sa tablicama i smene ključnog čoveka policijskog regiona Sever.

Iako je tema povratka u institucije bila otvorena sve ovo vreme, o njoj se u javnosti nije toliko govorilo, a ona bi bar formalno mogla da označi početak normalizacije na terenu, ali ne i povratka na pređašnji nivo.

Zakulisne radnje?

Kako bilo, čini se da se uveliko dešavaju procesi direktno povezani sa povratkom u institucije, a koji pomalo liče na zakulisne radnje.

Tako je Centralna izborna komisija u Prištini izabrala izvršne službenike opštinskih izbornih komisija u srpskim sredinama severno od ibra. Novi funkcioneri su srpske nacionalnosti i nisu oni koji su ranije podneli ostavke.

Izvršni službenik Opštinske izborne komisije u Severnoj Mitrovici je Ivana Kompirović, a izvršni službenik OIK-a u Zvečanu je Bojan Orlović. Đorđe Petrović novi je izvršni službenik OIK-a u Leposaviću, a Čedomir Đorđević u Zubinom Potoku – podaci su Centralne izborne komisije.

Centralna izborna komisija izabrala je službenike na otvorenom konkursu koji je bio raspisan početkom septembra. Posle preliminarne “verifikacije” krajem septembra, početkom oktobra objavljeni su konačni rezultati gde su i navedna imena i prezimena novih, gore pomenutih službenika.

Ipak, da su službenici imenovani, saznali smo iz prištinskih medija i to nekoliko nedelja kasnije.

U razgovoru za „Novu“, urednica i novinarka portala Alternativna sa severa Kosova, Ana Marija Ivković kaže da se ovo može tumačiti kao pozitivan signal za povratak u institucije.

„Imenovanje opštinskih službenika mogu da nazovem pozitivnim signalom za povratak u institucije“ – kaže Ivković.

Dodaje da je sada pitanje od koga je došao pomenuti signal.

„Verujem da je signal došao direktno od Srpske liste i verujem da ti ljudi koji su imenovani kao izvršni službenici nisu mogli ni da se prijave, da nisu imali pozitivan signal od Srpske liste. Dakle, ne instrukciju, nego neku potvrdu da to treba da urade“ – kaže Ivković.

Pojašnjava da su na poslednjim izborima koje su Srbi bojkotovali, prema postojećim informacijama, funkcije opštinskih službenika obavljali ljudi iz drugih regiona sa Kosova, koji se pokrivali i druge opštine.

„Imenovanje opštinskih službenika jeste velika vest, jer smo mi imali pre dve godine to napuštanje institucija“ – podseća Ivković.

Sagovornica „Nove“ otvorila je i pitanje učešća Srpske liste na izborima, što bi predstavljalo korak ka formalnom povratku u institucije.

„Ono što je činjenica jeste da će Srpska lista ukoliko ne bude učestvovala na ovim izborima, izgubiti sve. Mi smo videli da je čak i po izlasku iz institucija, Srpska lista ostala u parlamentu, da ne bi izgubila svoje mandate. Tako da bi u tom kontekstu odluka da se ne učestvuje na ovim izborima bila katastrofalna po njih, jer bi izgubili poluge moći, jer to jeste ipak neka moć“ – kaže Ivković.

Dodaje da bi pobedom Srpske liste na izborima, odnosno dobijanjem sedišta u skupštini, počeo povratak u institucije.

„Mi smo do sada imali odbijanje Srpske liste da učestvuju u izbornim procesima. Ostaje da se vidi koliko će Srpska lista uspeti da izvrši pritisak na svoje glasače da glasaju za njih. Srpska lista ima poluge moći, njeni članovi su direktori javnih institucija i na taj način su vršili prtisak na glasače. Srpskoj listi je sada jako važno da bude deo političkog procesa“ – smatra Ivković.

Kaže da je po sredi prećutkivanje prištinskih i beogradskih vlasti da se neki procesi povezani sa mogućim povratkom u institucije, ipak dešavaju.

„Procesi koji nisu vidljivi, a događju se. U tom kontekstu i vidim imenovanje izvršnih službenika. Vest o tome nije bila dovoljno vidljiva ni u prištinskim, ni u srpskim medijima. Poenta je da je imenovanje završeno pre više od dve nedelje, to govori da je nekome u interesu bilo da to ne bude vidljivo u javnosti“, kaže Ivković dodajući da je objavljeno da je u sredinama na severu već počela obuka članova izbornih komisija.

U februaru prvi redovni parlamentarni izbori

Kosovska predsednica Vjosa Osmani odredila je 9. februar sledeće godine kao datum održavanja redovnih parlamentarnih izbora.

Biće to prvi redovni parlamentarni izbori koji se održavaju na Kosovu, od jednostrano proglašene nezavisnosti 2008. godine.