Beograd (3): Bulbulderska pluća centra grada

Ove godine njena Staklena bašta, jedini u Evropi očuvani primerak baštenske konstrukcije viktorijanskog stila iz čuvene drezdenske firme Mozentin, slavi 130. rođendan.

„Overila“ ga je prvim cvetanjem jedne njene agave, koja se pod svodom ovog Staklenika, rekonstruisanog 2014, na površini od 550 kvadratnih metara neguje zajedno sa 1.000 različitih tropskih, suptropskih i mediteranskih vrsta biljaka.

Tom broju treba dodati još više od 1.300 vrsta na otvorenom prostoru Botaničke bašte.

Najstariji „stanovnici“ Jevremovca premašili su 140 godina. Bašta je sastavni deo Instituta za botaniku Biološkog fakulteta UB, a imaju i zajedničku Biblioteku, čije je formiranje počelo još 1853. na beogradskom Liceju.

Sa više od 7.000 knjiga, među kojima su bibliotečki rariteti i antikviteti iz 16. i 17. veka, 300 naučnih i stručnih časopisa i više od 6.000 separata iz oblasti botanike, spada u red najstarijih i najbogatijih botaničkih biblioteka u jugoistočnoj Evropi.

Jevremovac se smatra „plućima centra Beograda“.

Nalazi se na granici dve današnje beogradske opštine – Palilule i Starog grada.

To je nekada bilo imanje Jevrema Obrenovića, najmlađeg brata kneza Miloša. Jevremov unuk, kralj Milan poklonio ga je 1889. Ministarstvu prosvete i crkvenog dela za buduću Botaničku baštu, uz jedini uslov da se ona zove „Jevremovac“.

Uređenje je počelo je 1890, da bi „Jevremovac“ dostigao vrhunac između dva svetska rata, kad je pod upravom botaničara i akademika Nikole Košanina u njemu raslo 4.000 biljnih vrsta.

Bašta je stradala u Drugom svetskom ratu, a deo biljnog fonda koje je okupaciona vlast poslala u Beč, Zagreb, Sarajevo i Budimpeštu, nikada nije vraćen. Prvo posleratno uređenje počelo je 1980, da bi Uredbom Vlade Srbije 1995. Jevremovac bio proglašen za Spomenik prirode i stavljen pod poseban režim zaštite kao prostorna celina izuzetnih prirodnih vrednosti, florističkog bogatstva i raznovrsnosti.

Zahvaljujući bogatom kulturnom i istorijskom nasleđu, 2007. proglašen je i za Spomenik kulture grada Beograda.

FOTO: Miroslav Dragojević