Agra: Povratak u prošlost

U Zlatnom trouglu je najpopularniji Tadž Mahal, verovatno najpoznatiji mauzolej u svetu, smešten u centru Agre.

Agra je grad u najnaseljenijoj indijskoj saveznoj državi Utar Pradeš (preko 200 miliona stanovnika), na severu zemlje. Agra se prostire na obali reke Jamuna, oko 200 kilometara jugoistočno od Delhija, glavnog grada Indije, i ima čak tri spomenika koje je Organizacija za obrazovanje, nauku i kulturu Ujedinjenih nacija (Unesko) svrstala na listu svetske kulturne baštine. Uz Tadž Mahal su to Tvrđava u Agri, te obližnji napušteni grad Fatehpur Sikri. Sačuvan je još niz drugih građevina i spomenika iz slavnih dana Agre.

Prema nekim izvorima, Agra se prvi put pominje u indijskom antičkom epu Mahabharata, a starogrčki matematičar, geograf, astronom i astrolog Ptolomej (100 – 170 godina nove ere) je prvi taj grad pomenuo po današnjem imenu. Pisana istorija Agre postoji od 11. veka da bi u narednih 500 godina grad prelazio iz ruke u ruku različitih kraljeva, hindu i muslimana.

Sultan Sikandar Lodi, vladar Delhijskog sultanata, 1506. preselio je prestonicu iz Delhija u Agru. NJegovog sina Ibrahima je 1526. u bici kod Panipata porazio Babur, osnivač mogulske dinastije koja je vladala u narednih 200 godina, a Agra kao glavni grad doživela najveći procvat. U 16. i 17. veku raskošni dvorovi mogulskih sultana Akbara, Džahandžira i Šah Džahana preobrazili su Agru u moderni, luksuzni, ljudskom rukom stvoreni raj. Do Agre se stiže avionom, vozom ili drumskim saobraćajem. Treće sredstvo je koristio ovaj autor u hladno i jutro puno magle i smoga januarske indijske zime. Put od DŽajpura, glavnog grada, najveće indijske savezne države Radžastana do Agre, duž Nacionalnog auto-puta 11 (NH11) 230 km trajao je četiri i po sata, uz kratko osveženje u jednoj od daba, drumskih restorana i kamiondžijskih stajališta. U dabama se služi lokalna hrana i uživa u muzici Pendžaba, još jedne savezne države na severu Indije, iz koje dolazi veliki broj vozača živopisno obojenih drumskih krstarica na čijem zadnjem delu obavezno piše „Molimo koristite sirenu.“

NH11 koji povezuje radžastanske gradove Džaisalmer i Fatehpur, važan je turistički auto-put zato što na njemu leži jedna od najpopularnijih turističkih destinacija Indije, Džajpur. To je saobraćajnica, većim delom sa četiri trake, pa iako je načičkana malim gradovima i selima sa obe strane, oni su na bezbednoj udaljenosti i put se nigde ne sužava. Ipak, duž NH11 postoje mnogobrojni prelazi za lokalno stanovništvo i mnoštvo radnji koje prodaju proizvode rezbarene u kamenu.

Poseta Agri čini se kao povratak u prošlost. Iako muslimani danas čine samo desetinu stanovnika. Grad ima muslimanski karakter i podseća na vreme kada je držao centralnu poziciju na političkoj sceni indijske politike, tokom mirnih dana imperije Mogula. Uske ulice i bulevari imaju srednjovekovnu strukturu, dok su bazari posuti bojama i odišu živahnošću, zaštitnim znakom grada. Sve vrste robe se nadmeću za prostor na rafovima prodavnica.