Aksum: Prestonica kraljice od Sabe

Imala je dve prestonice, istočnu, koja se nalazila na teritoriji današnjeg Jemena i zapadnu, Aksum u Etiopiji. Naselje, mnogo starije od legendarne kraljice, doživljava vrhunac slave u V i VI veku nove ere, kada ga drevne hronike ubrajaju u najmoćnije države sveta. Bio je to bogati centar trgovine i sveto mesto hodočašća.

Teško da se današnji gadić od tridesetak hiljada farmera i zemljoradnika može poistovetiti sa najsjajnijom prestonicom u etiopskoj istoriji, ali o tome svedoče mnogobrojni ostaci grobnica, palata, stela i drevnih zapisa u kamenu.

Podatak koji privlači pažnju je da je samo 2% od ukupne teritorije naselja naučno ispitano! Ono što su piramide i obelisci za severnu, to su stele Aksuma za podsaharsku Afriku. Natpis na najvišoj steli pominje kralja Ezanu iz IV veka nove ere. Monolitni granitni blok visok je 24 metra i težak 160 tona.

Najveća od svih, na žalost oborena i slomljena, duga je 33 metra i čak 587 tona teška. Ukrašene lažnim prozorima i vratima stele podsećaju na vitke višespratnice od glatkog kamena.

Na proširenjima na vrhu u obliku pikovog lista, bili su zakivani metalni simboli sunca i meseca, božanstava predhrisćanske Etiopije. Nadomak naselja nalazi se takozvana „palata kraljice od Sabe“, skromna građevina od malih kamenih blokova i cigle. Palata je imala prestonu dvoranu, sopstvena kupatila i kuhinje.

Arheolozi je na žalost smeštaju u mnogo bliži period istorije, V vek nove ere. S druge strane nalazi se još jedno polje manjih stela.

Palata i nekropola kralja Kaleba iz VI veka nove ere, nalaze se na uzvišenju istočno od naselja, odakle se lepo vide brda obližnje Eritreje. Grobnica je izgrađena od velikih granitnih blokova sa nekoliko prostorija koje su ukrašene hrisćanskim simbolima. Kapela u kojoj je, barem tako se veruje Zavetni kovčeg, nalazi se u okviru crkvenog kompleksa.

Odabrani sveštenik može samo jednom ući u kapelu, u kojoj u celibatu i molitvama ostaje do kraja života. Vernicima i znatiželjnicima ulaz nije dozvoljen. Starija od dve crkve kompleksa, obe posvećene Svetoj Mariji od Siona potiče iz XVII veka. Podignuta je na ostacima ranohrišćanskog zdanja i lepo fresko oslikana muralima devetorice etiopskih svetaca. Car Haile Selasije podigao je novu crkvu 1960. godine.

U dvorištu se nalaze prestoli koji su korišćeni prilikom krunisanja poslednjeg cara Afrike i Azije. Haile Selasije je imao dve ceremonije okrunjenja, u Adis Abebi i ovde u Aksumu. Unutrašnjost nove crkve čuva mnoge drevne ikone, svete knjige i ogromne obredne bubnjeve u koje se udara ritmično tokom velikih procesija. Neverovatno koliko se vekova istorije nalazi na tako malom prostoru!

Kao da ne haju za starine i tajne koje ih okružuju, meštani se kupaju, peru veš i uzimaju vodu u bazenima kraljice od Sabe, gone svoje natovarene magarce preko kraljevskih grobnica, zubu vremena prepuštaju ko zna koliko stare zapise u kamenim blokovima i polako završavaju svoja dnevna poslušanja,

Odlomak iz knjige „Bukirano“. Autor je kreator dalekih putovanja u agenciji Odeon Word Travel