Arhangeljsk (2): Grad kao brod

Ovde su najbitnije zgrade arktičkog ruskog severa: opština, pozorište, muzej, univerzitet. U sredini centra se nalazi visoki repetitor koji služi za telekomunikaciju. Ispod njega, svoje sedište imaju Radio i televizija Pomorje, lokalni ogranak državne ruske televizije, još neke privatne radio-stanice i kompanije telekomunikacije. Metalni stub repetitora je pričvršćen za zemlju čeličnim cevima raspoređenim u krug koje se spajaju pri vrhu stuba. Izdaleka, repetitor izgleda kao ogromno jedro a stari grad kao brod. Radio-talasi se šire sa antena na vrhu repetitora ka zapadu, tamo gde ušće reke postaje toliko veliko da nije moguće reći da li je u pitanju reka ili more. Rečna i morska voda se mešaju: kad je plima, slana voda stiže do grada, dok za vreme oseke slatka voda stiže do mora. Svakako, talasi reke idu ka obali, dok se u vazduhu radio-talasi, nevidljivi, kreću u suprotnom smeru. Vetar pravi svoj krug i zavisi od ciklona: obično stiže hladan sa Severnog pola; tada voda blista kao u Istri kada duva bura. Sunce je direktno, iskreno i mlado i oni koji se šetaju na obali moraju da zaklone oči rukom ako im pogled odluta u daljinu. Ako vetar stiže sa severozapada nosi kišu. Tada je nemoguće šetati se; vetar sve raznese, lomi kišobrane i natera i najhrabrije da se sakriju u neku kafanu ili da se što pre vrate kući. Samo leti, i to dosta retko, stiže vazduh sa juga; tada uopšte ne duva vetar. Kao da se napravi mehurnepomičnog vazduha koji stoji nad Pomorijom. Sparina postane nepodnošljiva, reka nepomična, drveće više ne šuška a ljudi koji se ne kupaju sede u senci i gledaju u daljinu, tamo gde se horizont spaja sa nebom koje izgleda prljavo i teško.

Zimi, severna svetlost se pojavi kao bajka na nebu. Ta svetlost neprekidno menja veličinu i dužinu, kao neka zmija koja se brzo kreće ali ostaje na svom mestu. Talasi koji dolaze sa sunca ometaju telekomunikacije, prekidaju i krive radio-talase koji se šire sa repetitora; veliki brod kao da gubi svest o svojoj poziciji u svemiru i luta po beskonačnosti; to su retki trenuci kada Arhangeljsk zaboravi da se nalazi na planeti Zemlji i putuje po Univerzumu, koji je tih kao severna svetlost.

Ispod repetitora se nalazi luteranska crkva koja sada služi kao koncertna dvorana. Grad je ponosan na svoje orgulje koje se nalaze iza nekadašnjeg oltara. Retka publika koja dolazi na koncerte sedi u prezviterijumu. Ako lije kiša, čuje se dobovanje vode po krovu, ali zvuk ne smeta. I crkva liči na brod, sa krmom koja gleda ka istoku – znači ka kopnu. Kao i luterani, koji su došli u Arhangeljsk iz Nemačke, i crkva izgleda kao da je došla sa mora i nasukala se zauvek na stene grada.