Selo Kusić, jedno od trinaest naselja u opštini Bela Crkva, prosečno je banatsko mesto, a po broju stanovnika, koji je spao na manje od dve hiljade, čak i ispod proseka. Smešteno je uz samu granicu sa Rumunijom, tako da mnogi meštani iz svojih dvorišta imaju direktan pogled na ogranke slavnih Karpata, koji se tu negde i završavaju. Takav krajolik, uz obližnje brdo Ševac sa ove strane granice, selo ipak čini atipičnim za banatski pejzaž.
Pitoresknu okolinu dopunjava reka Nera, takođe pristigla iz Rumunije, sa svojim vrbama, jablanovima, topolama i povremenim brzacima, kao eho njenog planinskog toka. Njene meandre koji su nastali prilikom spuštanja u ravniji deo Banata nekada je povezivao kanal, prokopan još u vreme Austrougarske, koji je vodu ove reke doveo do seoskih bašta, omogućivši šezdesetih i sedamdesetih godina fantastičan razvoj baštovanstva i osnaživanje sela. Međutim, taja kanal je danas samo prazno korito, zbog nebrige i zapuštenosti, i u njemu nema više vode ni pri najvećim kišama, a nema ni bašta. Na njihovom mestu je danas izrovano zemljište, iz kojeg su bageri povadili šljunak, „na divlje“, ekonomski osnaživši samo one koji su shvatili da je vreme povrtnjaka davno prošlo.
Stanovništvo Kusića je po svojoj šarolikosti takođe vojvođanski tipično. Po istoriji, ono se ipak izdvaja iz prosečnosti, koju narušava, pre svega, činjenica da je prva škola u ovom selu otvorena pre 265 godina. Naselje se prvi put pominje još 1384. godine, kao posed rumunske vlastelinske porodice De Jank, po čemu spada među najstarija naselja u Banatu. Postojalo je kroz čitav period turske vladavine, a 1716. godine ono je pripojeno distriktu temišvarskog Banata, kada započinje ekonomski i kulturni razvoj. Godinu dana nakon škole selo je dobilo i crkvu, a samo par decenija nakon toga ovde su dejstvovale tri škole (od kojih je jedna na nemačkom jeziku), sa blizu pet stotina đaka.
Današnja školska zgrada, za to vreme veoma moderna, sagrađena je tek 1905. godine. Za njenu izgradnju meštani su sami pravili i pekli ciglu. Škola je i danas aktivna, te je većina meštana Kusića sedela u istim klupama klupe u kojima su nekada sedeli i njihovi roditelji, dedovi i pradedovi. Samo što se iz godinu u godinu taj broj smanjivao, i u odnosu na kraj XVIII veka on se više nego prepolovio.
Pravi istorijski raritet predstavlja i podatak da je nakon I svetskog rata, formirana Kusićka republika, skoro istovremeno kad i Banatska, mada su obe trajale tek desetak dana. U međuvremenu se mnogo toga događalo, a ovde je bilo opet zanimljivo u vreme Broza i Čaušeskua
Sedamdesetih godina, stanovnici ovog kraja su slobodno odlazili preko granice, odnoseći žvake, čokolade, italijanske farmerke, a donoseći sve ono što su mogli tamo kupiti za smešne svote… Zatim je došlo vreme kada su meštani Kusića obližnje rumunske puteve, kojima su do tada slobodno prolazili, mogli gledati samo iz svojih dvorišta. Zatim je došao i „beli šengen“, ali više ništa nije bilo kao pre. Mnogima je ovde sada veliki trošak da odu i do Bele Crkve – po krštenicu.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
