Ako su Brojgelovi koreni nepoznanica, njegov slikarski put od dolaska u atelje Pitera Keke van Elsta, čiju kćer je oženio i sa njom dobio sinove buduće slikare, moguće je pratiti.
Prve godine slikarskog opusa ispunjavaju brojni pejzaži. Dubina perspektive, sijaset planova i detalja govore o istančanom osećaju za perspektivu. Valjda ta ogromna neba nad Antverpenom rađaju slikare koji u dubini svog bića osećaju da je nebo daleko veće i snažnije od zemlje, pa mu se mora dati mesta. I pet vekova kasnije u istom podneblju, na drugačiji način, Rene Magrit slavi prostrane nebeske vidike.
Portreti moćnika: kardinala Granvela (Granvelle), imperatora Rudolfa II, vojvoda Ernesta i Leopolda Vilhelma (Wilhelm), uglavnom u posedu bečkog Muzeja Albertina, pripadaju, takođe, ranim radovima Pitera Brojgela.
Najimpresivnija su velika ulja na platnu sa scenama godišnjih doba, žetve, setve, zimskog lova, buđenja prirode i „Izgradnja vavilonske kule“ – sasvim iščašena slika sa izmešanim stilovima gradnje, nejasnim detaljima (da li je reč o gradnji ili razgradnji), sa minucioznim zanatlijama, prirodom koja buja nezavisno. Jednom rečju haos koji donose različitosti. Potpuno intuitivna slika. Pred njom se mora shvatiti šta je intencionalni akt, preskok koji umetnik donosi bez racionalnih uvida i kojim osvetljava budućnost. Rasl bi rekao nešto između gatare i matematičara pišući o Pitagori.
Prostor druge galerije zauzimaju pejzaži. Treća obuhvata slike i grafike sa religioznim motivima. U bočnim sobama su čuvene ilustracije sedam smrtnih grehova (uobraženosti, besa, zavisti, pohlepe, lenjosti, proždrljivosti, požude) i sedam vrlina (vere, nade, milosrđa, pravde, mudrosti, snage, uzdržanosti).
U tri galerijska prostora 99 eksponata. Uložen je veliki istraživački rad da bi se pripremila ova izložba. U prvoj prostoriji na ogromnom rulajućem platnu vrte se uvećana Brojgelova platna. Svaki detalj se može dugo i pomno pratiti. Ne čudi da posetioci u toj ulaznoj prostoriji sede po pola sata. Uz galerijske prostore u bočnim sobama prateće izložbe koje osvetljavaju delo Brojgela. Desetak skulptura ruke sa četkicom u položaju koji je imala dok je oslikavan detalj izložen iznad sculpture. Impresivan uvid u način slikanja i rezultat. U drugoj niši izložba restauracije detalja na slikama sa uvidom u oštećenje, korišćene materijale i alatke i konačnim rezultatom intervencije. U jednoj od pratećih soba detaljna rekonstrukcija oslikavanja dva majmuna sa Brojgelove slike.
Da li nam posle pet vekova Brojgel još može nešto reći? NJegovo delo ostaje svedočanstvo da se posvećenošću vlastitom radu gubi smisao svih ratova, koji su oko njega besneli, a ostaje samo čovek koji je kako je znao i umeo (tromo, trapavo, smešno, tužno) održavao život.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.
