Benin: Ganvije, pravi grad na vodi

Ipak, u deltama velikih reka, morskim lagunama i plitkim jezerima, nikla su naselja plovećih ostrva i sojenica, kao prisilno utočište ili svesno izabrano mesto življenja.

Nisu sva takva naselja dostigla, niti će dostići, lepotu i slavu Venecije, ali je svako posebno na svoj način i pruža sliku života u skladu sa prirodom.

Posetio sam mnoga od njih – ostrva od trske naroda Uros na jezeru Titikaka i sojenice u delti Mekonga u Vijetnamu, na jezeru Inle u Burmi, na Amazonu u Ikitosu.

I najveće naselje na sojenicama, pravi grad na vodi sa trideset hiljada stanovnika, Ganvije u Beninu.

Reka Ueme formira jezero Nkue, u stvari veliku lagunu koja dodiruje okean.

Jezero je pri obali plitko, jedva metar dubine.

Tu su pripadnici plemena Tofinu podigli prve sojenice u sedamnaestom veku, bežeći od trgovaca robovima.

A možda je na jezeru bilo i lakše ribariti nego na moru: meštani Ganvijea u dno pobijaju osušene grane palmi, oko kojih se sakupljaju ribe tražeći hranu, i jedanput nedeljno prikupljaju ulov valjkastim mrežama.

Grad na vodi Ganvije ima sve ono što treba da ima grad, sem ulica, električne struje, vodovoda i kanalizacije.

Ima crkvu, džamiju, školu i hotele, podignute na zemljanim podlogama donetim sa kopna.

Kuće su na stubovima izdignute dva metra iznad vode; do kuća se dolazi čamcima, a u njih ulazi preko drvenih merdevina.

Zidovi su načinjeni od pruća, a krovovi od trske ili lima. Rublje se suši na prozorima bez stakala ili na stubovima pored kuće.

Poneka porodica ima baštu od nasute zemlje ograđene koljem, koja istovremeno služi i da se deca uče hodanju.

Za razliku od stanovnika jezera Inle, ovde se ne prave ploveće bašte, u kojima se na podlozi od barskog bilja gaji povrće.

Saobraćaj po kanalima između kuća je veoma živ, jer se ovde i na kafu u komšiluk ide čamcem.

Čamcima veoma vešto upravljaju i žene i deca, veslajući ili se otiskujući o dno dugim štapovima (na jezeru Inle veslo je pričvršćeno za nogu).

Žene odvoze decu u školu, ukoliko to ne čine sami odrasli dečaci, odlaze na pijacu na obali i snabdevaju domaćinstva vodom iz nekoliko bunara izbušenih u dnu.

Relativno lakša aktivnost nego na kopnu, na kome smo susretali afričke žene koje na glavama nose i do dvadeset litara vode, sa bunara kilometrima daleko od naselja.

Živeti u skladu sa prirodom ima ograničenja, koje nameće okolina.

Jezero sporo obnavlja vodu, pa je zagađenje veliko, vodeni korov polako osvaja njegovu površinu, a ribe je sve manje.

To stvara pritisak na održanje zajednice grada na vodi, pa su primetne i napuštene kuće.

Ali, posao je teško naći drugde, jer je Benin među najsiromašnijim državama sveta, sa više od trećine nepismenog stanovništva i skoro polovinom stanovnika mlađih od petnaest godina.