Bolivija: Priče o bogovima i astronautima

Ali, pre njih i pre Kolumba i Inka, na altiplanu je živeo narod, koji je sagradio monumentalnu prestonicu, Tivanaku; zovu je i Tiahuanako. Ona bi mogla da nosi pomenutu titulu, jer se nalazi na nadmorskoj visini od 3.850 metara.

Iz hotela Kopakabana u La Pazu, u kome je boravio Če Gevara pre nego što je krenuo u poslednju gerilsku avanturu, Uroš i ja krenuli smo u Tivanaku. Altiplano nas je okružio požutelom travom, vetrom, hladnoćom i zubatim suncem, a u daljini se pretvarao u vrhove kordiljera pod snegom. Put nas je vodio prema jezeru Titikaka, Tivanaku je blizu obale. Nekadašnji stanovnici doveli su vodu iz jezera i formirali irigacioni sistem, koji im je omogućavao stabilne žetve u surovim uslovima visine. Sistem je hranio grad sa najmanje četrdeset hiljada stanovnika u vreme procvata, između 400. i 900. godine.

Do arheološkog nalazišta valja preći železničku prugu, koja vodi neznano kuda. Stanovnici sela Tivanaku na pruzi organizuju pijacu, koju sklanjaju kada tuda, jedanput u nekoliko dana, prođe voz. Pijaca je pravo mesto za upoznavanje sa Ajmara narodom, koji je prisvojio tradiciju tivanaku civilizacije; prvi predsednik Bolivije iz njihovih redova, Morales, ovde je organizovao inauguraciju.

Tivanaku je bio grad piramida i hramova. I pored uticaja vremena i ljudske nemarnosti, preostalo je dovoljno ostataka da posvedoče o njegovoj veličini. Posebno kameni blokovi teški nekoliko stotina tona, koji su donošeni preko Titikake na primitivnim splavovima od trske. Arheološki su uređena dva velika kompleksa spomenika. Jedan je delimično ukopan hram, u čije zidove su ugrađene kamene glave ratnika, ostatak običaja da se izlažu glave pobeđenih protivnika. Drugi je izdignuta platforma, Kalasasaja, na kojoj se nalazi svetski poznata Kapija sunca, kameni portal izgrađen od jednog bloka andezita, sa predstavom boga sunca u bareljefu, okruženog pratnjom zoomorfnih figura. Ne zna se ni kako se bog zvao, niti čemu je kapija služila; nagađa se da je posredi kalendar drevnog naroda. Inke su kasnije tvrdile da je to bog Virakoča, njihov kreator, rođen u Titikaki. Pored su dve figure idola, takođe monoliti.

U muzeju su grnčarija, skulpture, kao i figura idola, visoka preko sedam metara. Tu su i deformisane lobanje nekadašnjih stanovnika: deci iz vladajućih porodica vezivane su daščice oko glave da bi one dobile kupast ili kvadratni oblik; kao odrasli, oni su patili od halucinacija, koje su smatrane za plemenito svojstvo. Na jednoj od lobanja vide se tragovi trepanacije prekriveni zlatnom pločicom; stari lekari su poznavali taj način lečenja.

Kako je nastala i nestala ova civilizacije, ne zna se, jer stari narod nije poznavao pismo. Jednu iz niza fantastičnih teorija formulisao je poznati prevarant u tumačenju istorije, Erih fon Deniken. On u knjizi “Kočije bogova” izlaže da su Tivanaku stvorili i napustili vanzemaljci – astronauti; jedino to može objasniti monumentalnost i dostignuća tivanaku civilizacije.