Endometrioza – uzrok bola i neplodnosti

Endometrioza je prisustvo endometrijalnog tkiva( materične sluzokože) izvan materice, što uzrokuje hroničnu inflamatornu (zapaljensku) reakciju. Ovo stanje uglavnom nalazimo kod žena u reproduktivnom periodu, svih etničkih i socijalnih grupa. Uobičajene lokalizacije endometrioze su organi male karlice i peritoneum( trbušna maramica), ali nisu retke ni udaljene lokalizacije. Mogu se pojaviti u vidu malih endometriotičnih žarišta na inače normalnim organima male karlice, ali i u vidu velikih endometriotičnih cista na jajnicima( endometriomi). Tipično se pojavljuje u vidu površnih crnih, tamno braon ili plavkastih žarišta, čvorića ili cista ispunjenih krvlju, a okružene su fibroznim tkivom( priraslice) u različitom stepenu.

Nekoliko uzročnih faktora danas ima hipotetičku ulogu u nastajanju endometrioze. Najčešće pominjani uzrok je retrogradni menstrualni tok, kao i imunološki i genetski faktori. Udaljene lokalizacije endometrioze objašnjavaju se embriološkim faktorima.

Simptomi i znaci endometrioze su: teška dismenoreja( bolna menstruacija), dispareunija( bolni seksualni odnosi), bol u toku ovulacije, ciklični ili perimenstrualni simptomi, sa, ili bez abnormalnog krvarenja, bolna osetljivost male karlice, osetljivost vezivno-potpornog tkiva materice, uvećani jajnici. Dijagnostička vrednost simptoma ostaje nejasna, jer svaki od ovih simptoma može imati i druge uzroke, a i značajan broj žena sa endometriozom nema nikakve simptome.

Dijagnoza se postavlja pre svega razgovorom sa ginekologom, a zatim i kliničkim i ultrazvučnim pregledom u prijemnoj ambulanti Bolnice za ginekologiju i akušerstvo KBC „Dr Dragiša Mišović – Dedinje“. Zlatni dijagnostički standard danas je laparoskopski pregled male karlice.

Lečenje podrazumeva terapiju bola čak i onda kada nemamo definitivnu dijagnozu, i obuhvata analgetike i hormonsku terapiju (progesteronsku ili kombinovanu oralnu kontracepciju). Kod dijagnostikovane endometrioze lečenje bi uključivalo šestomesečnu supresiju jajničke funkcije hormonskom terapijom, upotrebu spirale sa progesteronskom komponentom, kao i hirurški tretman, odnosno laparoskopsko uklanjanje polja endometrioze. Hirurškom tretmanu u lečenju endometrioze pristupa se uvek kada je endometrioza uzrok neplodnosti naših pacijentkinja. Preduzima se laparoskopsko uklanjanje žarišta endometrioze, kao i otklanjanje priraslica i oslobađanje organa male karlice. Operativni program Bolnice za ginekologiju i akušerstvo KBC „Dr Dragiša Mišović – Dedinje“ koji uključuje i laparaskopske operacije odvija se svakodnevno .

Dr Rajko Nikitović, specijalista ginekologije i akušerstva Šef odseka operacionih sala i sterilizacije Bolnice za ginekologiju i akušerstvo KBC „Dr Dragiša Mišović – Dedinje“