Estonija: Istorija na jelovniku u Talinu

U srednjovekovnoj kući, u čijem prizemlju je nekada stanovala porodica veletrgovca žitom – neki lokalni Budenbrokovi – a na spratovima bila skladišta zrna, jelovnik će vam doneti konobarice obučene u odeću iz tog doba.

Na meniju su: divlji vepar u čast Valdemara Drugog, hrabrog kralja Danske; jelen u čast i slavu plemenitog gospodara Reda; omiljen divlji vepar Erla fon Uekskila; paprikaš od divljači veletrgovca Fon Huka.

Svako jelo odgovara jednom periodu u istoriji Talina. Danski kralj je osvojio nisko brdo na obali Baltika 1219. godine i sagradio tvrđavu po kojoj je savremeni Talin dobio ime.

Osvajačima su pomogli oružje i molitva, a snagu im je dala zastava sa krstom na crvenoj podlozi, koja je tu pala s neba; upravo ona je današnji simbol Danske.

Posle sto dvadeset godina vladavine, danski kraljevi su Talin prodali Tevtonskom redu nemačkih vitezova na čelu sa „plemenitim gospodarom“.

Vladavina Tevtonaca trajala je preko dvesta godina, sve dok grad nisu osvojili Šveđani.

U toku ta dva veka, formiran je grad ispod tvrđave na brdu, danas Stari Talin, koji je postao snažan trgovački centar i član Hanzeatske lige.

Uglavnom je trgovao pšenicom, koja je čuvana u skladištima dok se čekao porast cena.

Iz tog perioda postoji nekoliko istorijskih zgrada krupnih veletrgovaca i zanatlija i raznih trgovačkih udruženja, kao što je bilo Bratstvo crnoglavih, nemačkih trgovaca i plemića. I gradska kuća, jedina gotička građevina te namene u severnoj Evropi.

U periodu švedske vladavine formirano je i Bratstvo estonskih vitezova, čiji su predstavnici bili i iz familija Uekskil, a koji su čuvali i branili grad.

Vladavina Šveđana trajala je sto pedeset godina, kada su ih posle Velikog severnog rata    zamenili ruski osvajači. Car Petar Veliki je boravio u Talinu i sačuvana je skromna kuća u kojoj je živeo.

Najčešće je bio gost veletrgovca Fon Huka, možda upravo radi paprikaša od divljači.

Na periferiji Talina car je započeo izgradnju baroknog dvorca, kao novu rezidenciju za sebe i drugu suprugu, potonju caricu Jekaterinu, ali nije doživeo useljenje.

Po carici, park u kome se nalazi palata dobio je ime Katarinina dolina (Kadriorg).

Iz perioda ruske vladavine, koja je trajala do 1918. godine (kasnije je još bilo i pedeset godine sovjetske), u Talinu su ostale barokne građevine parlamenta i vlade.

Na taj period podsećaju i zgrada nekadašnjeg guvernera Estonije, princa Menšikova, bliskog saradnika Petra Velikog, i zgrada vojnog komandanta, u kojoj je deset godina dužnost vršio Avram Ganibal i u kojoj se rodio njegov sin Januarius (Osip) – deda Puškinov.

Ako vam proučavanje istorije, pomenuta jela uz čuveni ražani hleb i dobro pivo sa cimetom dozvole šetnju po Talinu, preporučujem Kadriorg i galeriju u palati (Angelika Kaufman, Ilja Rjepin i ruski Peredviženiki) i četvrt Kalamaju sa starim drvenim kućama, nekadašnje ribarsko predgrađe.