Fetislam: Tvrđava od hiljadu i sto koraka

Time je kladovska tvrđava zajedno sa tvrđavama u Beogradu, Smederevu i Šapcu prešla „u ruke“ Srba, a poslednji otomanski garnizoni napustili Srbiju.

Tvrđavu Fetislam podigli su Turci Osmanlije na obali Dunava, pored današnjeg Kladova, po zapovesti Sulejmana Veličanstvenog i nazvali je Fetislam (Fethi islam) ili „pobeda islama“. Zvali su je još „Bedem vere“ i „Kapija mira“.

Najpre je 1524. podignut Mali grad kao polazište za otomansko osvajanje susednih mađarskih gradova Severina i Erdelja i invazije na Transilvaniju.

Najstariji opis ove tvrđave dao je poznati turski putopisac Evlija Čelebija zapisavši: „Građena je u obliku četvorougaonika i snabdevena je sa dvanaest jakih i visokih kula, koje su građene od tvrdog materijala, a pokrivene su daskom. Tvrđava ima dvostruke zidove, opkop i jednu demir kapiju koja je okrenuta prema jugoistoku. U kuli, iznad kapije, nalazi se Sulejman-hanova džamija sa mineratom zidanim od cigle i kuća dizdara. Obim tvrđave iznosi hiljadu i stotinu koraka.“

Čelebija je pribeležio i da je na jugoistočnoj strani grada „spoljna varoš u kojoj postoje samo četiri muslimanske bogomolje i četiri stotine prostranih kuća, prizemnih i na sprat“, a da stanovništvo govori bošnjački i turski, ali i da zna i vlaški jezik.

U vreme austrijsko-osmanskih ratova ( između 1717 – 1737. godine) Kladovo kao i drugi podunavski gradovi dobija na značaju i oko postojeće tvrđave podignut je Veliki grad sa šest bastiona.

Bedemi Velikog grada dodatno su ojačani oko 1818. Za vreme sultana Mahmuda II kada Turci drugi put osvajaju Fetislam i u njihovim rukama je sve do 1867. kada je sa još šest gradova predata knezu Mihailu Obrenoviću.

Nekada strateško vojno utvrđenje, danas je kulturno dobro od velikog značaja kome se rekonstrukcijom vraća nekadašnji sjaj.

Obnavlja se kroz projekat „EUzaTebe – za kulturno nasleđe i turizam“ a rekonstrukcija uključuje Glavnu kapiju, sa bedemom od prvog do šestog bastiona i pripadajućim lagumima, kao i kapije, letnje pozornice i priobalne kule u Malom gradu.

I tvrđava od hiljadu i sto koraka kreće u novi život, kao važan spomenik kulture i turistička atrakcija funkcionalno prilagođena potrebama posetilaca i turista.