Godovik (1): Mesto koje priča istoriju

Jedno od takvih je i Godovik u neposrednoj blizini Požege, nekada Užičke.

Kad putem za Užice skrenete pred nadvožnjakom na desno putem za Arilje ili Ivanjicu, prođete ispod tog istog nadvožnjaka, pa se popenjete na sledeći, silazeći sa njega videćete putokaz za Godovik.

Ovo mesto su svi putopisci od najstarijih, Čelebije i Kanica do savremenih, nazivali „skrivenim draguljem ovog kraja, kako po izuzetnom ambijentu u kome je smešteno, tako i zbog mnogih predanja, istorije i kulturne baštine srpskog nacionalnog identiteta“.

Ono što svakako treba neizostavno videti su Crkva Svetog Ilije na početku centralnog dela koji se, zbog pretpostavke da se, uz nesumnjive istorijske i arheološke artefakte, tu nalazilo odmorište ili tržnica iz rimskog vremena, koju i danas meštani nazivaju pijac.

Tako ćete, prateći glavni put, prvo zapaziti Crkvu Svetog Ilije koja je izgrađena u periodu od 1855. do 1858. godine.

Kako je ovaj, „donji deo sela“, podložan tokovima podzemnih voda, zgrada crkve se često slegala, pa je tokom dugog perioda često bila pod rekonstrukcijama.

Pamtim da se u vreme mog detinjstva sa neskrivenim oduševljenjem čekao Ilindan, kada se, ne samo u crkvenoj porti, već i ispred nje, dakako na prostoru „pijaca“, sabirao grdni svet na čuveni vašar u Godoviku, na kome doduše nikad nisam bio.

Nisu hteli stariji da me vode, „da im ne bih bio smetnja“ …

Nedaleko od ove, ispod godovičkog brda i pored snažnog izvora bistre gorske vode, nalazi se Crkva Svetog Đorđa, za koju će vam svi reći da je podignuta u isto vreme kada i zadužbina kralja Dragutina Nemanjića, ili Crkva Svetog Ahilija, kako se danas zove, inače građena u XIII veku (1277-1292/26).

Ova razlika od 4 godine označava period njenog oslikavanja, ali već pod pokroviteljstvom novog kralja Milutina, kome je Dragutin posle pada sa konja predao krunu i kraljevstvo.

Kako su u to vreme godovičke zemlje bile metoh ariljskog manastira, vreme izgradnje tadašnjeg manastira, a sadašnje Crkve Svetog Đorđa u Godoviku je više nego verovatno.

Jedno vreme je ovaj manastir bio centar – središte župe Moravičke, sve dok tu ulogu nije kasnije preuzeo veći, ariljski.

Važno je napomenuti da je u to vreme Godovik bio centar obrazovanja u celom kraju, značajno ispred najstarije ariljske (1844) i nešto kasnije (1846) požeške osnovne škole.

Kao i većinu sličnih objekata, ni ovu nisu mimoišla rušenja i obnavljanja.

Predanje govori da je vožd Karađorđe u ovoj crkvi – manastiru pričestio svoju vojsku pred polazak u neki od mnogobrojnih sukoba sa Turcima, pa bio i jedan od obnovitelja 1808, o čemu svedoči natpis u portalu naosa.

Ovaj podatak se može naći i u putopisu Joakima Vujića.

Godovik je dao dosta poznatih ličnosti, od kojih je jedna i Ljubo Mićić, poslanik ustavotvorne skupštine Kraljevine SHS.