U dubini Bokokotorskog zaliva, na njegovoj najudaljenijoj obali, ispod planine Lovćen, smešten je grad-muzej Kotor. Staro gradsko jezgro, uklješteno u trouglu ograničeno morem, rekom i brdom, potpuno je okruženo starim zidinama.
Grad je „sužen i okružen“ tako da se iz njega Sunce može videti samo leti. Njegov stari deo ima jedinstvenu arhitektonsku celinu, bez savremenih i visokih zgrada. Na UNESCO-voj listi svetskih kultura i prirodnih baština nalazi se i Kotor. Ono što se može izdvojiti iz njegovog današnjeg izgleda to su brojni trgovi, svaki na svoj poseban način oblikovan.
Najprostraniji je Trg oružja. Nalazi se neposredno uz zidine grada u koji su ugrađena glavna Vrata grada okružena masivnim kamenim bedemima. Vrata imaju zasvedeni prolaz sa kapitelima na vrhu i gotički reljef Bogorodice sa Hristom. Kao prvi spomenik pri ulazu u grad uočava se Kula gradskog sata, simbol grada, sa brojčanicima na južnoj i zapadnoj strani. Duž trga proteže se Kneževa palata (kako se danas zove), sa dugačkim balkonom, a služila je u različite vojne svrhe. Tu je još i Stara gradska većnica, prvobitno vojna zgrada u kojoj je čuvana hrana, zatim u 18. veku Napoleonov teatar. Trg je dobio ime po Mletačkom arsenalu, nekadašnjem skladištu oružja. Na trgu su još zgrade baroknog stila Palata porodice Bizanti i Palata Beskuća.
Glavni trg grada je Pjaca svetog Tripuna, na kome se nalaze glavne ustanove grada. Sveti Tripun je zaštitnik grada čije relikvije su još 809. godine doneli iz Carigrada mletački trgovci. Nova katedrala (iz 12. veka), izgrađena u romaničkom stilu, sa tragovima vizantijske arhitekture i renesansnim i baroknim elementima, ugrađenim tokom obnavljanja, glavna je građevina ovog trga, pa i grada. Katedrala ima dva zvonika, sa tremom i portalom, te rozetom iznad ulaza. To je trobrodna bazilika, a njih razdvajaju monolitni stubovi. U crkvi su se nalazile freske grčkih slikara, a danas je ukrašena mnogobrojnim slikama raznih stilova. U posebnom delu je Relikvijar katedrale u kome se čuvaju relikvije svetaca i srebrna škrinja sa moštima (telom) sv. Tripuna. Na trgu je i Biskupska palata iz 6. veka gde je sedište kotorskih biskupa. Preko puta je Istorijski arhiv gde se čuvaju dragocena dokumenta o istorijskim prilikama grada, i ne samo grada, podaci o trgovcima i pomorcima, te Statut grada iz 17. veka na latinskom.
Pored navedenih trgova tu je i Pjaca od muzeja gde se u baroknoj Palati plemićke porodice Gregorina nalazi Pomorski muzej, sa svojim balkonima iznad glavnog portala, jednostavnog i simetričnog izgleda, kao i sedište Bokeljske mornarice. Na Trgu brašna ostaci su crkve sv. Nikole, porodična kapela porodice Buća, najznačajnijih plemića grada. Na Pjaci sv. Luke je istoimena crkva iz 12.veka sa karakterističnim glavnim portalom i baroknim zvonikom. Od ostalih trgova može se spomenuti i trg Vrata od rijeke sa crkvom Sv. Marije.
Kotor je u svojoj dugoj istoriji promenio mnoge vlasti od doba Ilira (3.vek), vizantijske vlasti, dubljansko-zetskih vladara, države Nemanjića, doba samostalnosti (14.vek), Mletačke vladavine, ugarsko-hrvatskih kraljeva, Francuza, te Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca. Katastrofalni zemljotresi su bili česti u istoriji Kotora (u 16, 17. i 20. veku). Onaj razorni iz 1667. (veliki dubrovački) srušiće dve trećine građevina grada. Sve je to menjalo izgled grada, pa su zgrade često menjale svoj arhitektonski oblik. Tako je katedrala ostajala bez zvonika, a imala je četiri obnove, naročito unutrašnjosti. Ipak, Kotor ostaje kao jedinstven spomenik srednjovekovog građenja i veoma značajan grad ovog, pa i šireg podneblja.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.