Istorijski zalogaji na karting stazi

Devedesetih godina, građani tadašnje najveće republike bivše Jugoslavije, nisu išli na Hrvatsko primorje. Desetak godina, koliko je putnik kroz ove redove imao u vreme početka raspada saveza te socijalističke federacije republika na više pojedinačnih zemalja zapadnog Balkana, nije bilo dovoljno da stekne sećanje na sunce mora i ideje bratstva i jedinstva. S obzirom na popularnost, količinu utisaka i fotografija koju je bivši glavni grad Istre utisnuo u doživljaje mnogih posetilaca iz Srbije, Poreč je, i pre nego što je (sada već tridesetogodišnji) putnik protegao kolena ispravljajući kičmu od dvadesetočasovne vožnje autobusom, već bio donekle poznat.
Ipak, iskusni gospodin – grad Poreč, koji broji više od dve hiljade leta, pokazavši svoje jutarnjim suncem okupano kameno lice oko kojeg se komešaju smeškanja tek probuđenog mora, otklonio je odmah svaki teret konteksta u kojem se nalazi telo, podigavši njegove kapacitete za upijanje utisaka na najviši nivo.
Kako je kasna jesen priprema za osamljivanje i zimsku dremku primorskih gradića, čistoća krivudavih, uskih uličica koje u toku svojih pravaca naleću jedna na drugu, utamničila je morske šumove i zvuk razgovora bucmastih morskih ptica u bledo kamenje istorijski značajnih zdanja – gotskih palata, kula i zidina. I, gle čuda! Da u rukama držim „tiskovinu“ iz 1845 – prvi turistički vodič s opisom i slikama grada.
U Poreč se u letnjem periodu kao kakva brza planinska, razdragana reka krivudava po kutkovima osmeha, slije sto hiljada turista. Za sve ima mesta. Zvanični podaci garantuju 96.000 kreveta u tridesetak hotela. Na tom poslu počeli su da rade još Italijani, koji su u vreme kada je izgrađen prvi hotel Riviera (1910. godine) ovladavali ovim gradom. Tako beše Porečanima i njihovim gostima sve do 1943. kada je zajedno s Istrom njihov grad pripao Hrvatskoj.
Radnje kineske robe načičkane duž starorimskog kastruma. Poslastičarnice iz kojih izviruju osmesi umazanih kecelja njihovih majstora. Hodam ulicom Decumanus. Skrećem potom u Cardo Maximus. Drevni oblik tih ulica koje vode do rimskih hramova na trgu Marafor od kojih jedan, posvećen rimskom bogu, zauzima 20 vekova iskustva sveta, odvodi do utabanih u vremenu mletačkih palata. Stopama istorije, posmatranje franjevačke gotičke crkve iz 13. veka, usled preuređenosti munjevito prebacuje utisak pet vekova unapred zbog njenog kitnjasto baroknog izgleda, koji je zadobila kao razmazanu, napadnu šminku, u 18. veku.
U svetskoj baštini utisnut kompleks Eufrazijeve bazilike, nastao u 5. veku, ocenjuje se kao najvredniji kulturni spomenik Poreča. Čujem poziv sadašnjice – karting trka na profi stazi u autentičnom odelu adrenalina, istorijske zalogaje sleže u sećanje.