Atmosfera totalno rimska. Na ulazu, da ne kažemo atrijumu dočekuju vas devojke i mladići u rimskim togama. Postavljena je i trpeza sa specijalitetima i vinima iz starog Rima. Ovo je samo deo dobrodošlice na postavku izložbe „Putevima rimskih careva po Srbiji” koja za Noć muzeja otvorena u galeriji Kuće Đure Jakšiča u Kragujevcu.
A, na mermernim postoljima bronzane glave svih rimskih imperatora rođenih na našem području. Njih 18, od prvog Trajana Decijusa (249-251) koji je u analima antičke istorije ostavio kao imperator svetlu sliku primera vojničke časti, umerenosti i vrline, do poslednjeg Justinijana Prvog (527-565) velikom graditelju i zakonodavcu.
Tu su i Aurelijan (270-275), sin seljaka, kolona rođen u okolini Sirmijuma pokoritelja Palmire. On je prvi podigao bedeme da zaštiti grad Rim, Prob koji je prvi na ove prostore doneo vinovu lozu i terao legionare da je sade da ne bi dokoličili po logorima i kasarnama, Galerije (305-311) koji je od pastira postao car Licinije (308-324). On, kao savladar sa Konstantinom zajedno izdaje Milanski edikt. Tu je i Maksimin Daja (311-313) skromnog porekla i još skormnijeg obrazovanja koji se jako brzo do trona uzdigao kroz besprekornu vojničku sužbu kao gardista, komandant garde i tribun.
Ne može se pobeći ni od najslavnijih poput Hadrijana koji je smatrao da je važnije držati ovo područje, nego osvojiti Indiju, već pomenutih Konstantina koji donosi civilizacijki prekoret ili Justinijana koji je kodifikovao rimsko građansko pravo.
I to je samo deo postavke, koja obuhvata i makete i istorijat slavnog Viminacijuma i legijskog logora – kastruma u okolini ovog grada. Tu su i suveniri, rađeni po modelu rimskih uljanih lampi, kockica za igru, predmeta od keramike.
Rimski imperatori rođeni u bogatim gradovima na granici – limesu, ili u vrletima i zaleđa, promeniće lice sveta kakav je do tada postojao. Imajući u vidu da 18 rimskih imperatora rođenih na teritoriji današnje Srbije predstavlja petinu ukupnog broja svih rimskih careva i najveći broj rimskih vladara, pokrenut je projekat „Putevima rimskih imperatora po Srbiji”, pod rukovodstvom Arheološkog instituta i dr Momira Koraća.
Sam doktor Korać je Kragujevčanima predstavio istorijat Viminacijuma i istraživanja koja se još od 19. veka obavljaju na ovoj lokaciji pod rukovodstvom čuvenih arheologa Valtrovića i Vacića. Do sada je na ovom lokalitetu istraženo 13.500 grobova i pronađeno više od 30.000 predmet koji svedoče o značaju i veličini grada ali i svakodnevnom životu i navikama njegovih stanovnika. Inače, do sda je ispitano manje od pet posto ovog arheološkog lokaliteta.
Na već pomenutoj trpezi specijaliteti iz rimske kuhinje po čuvenom rimskom kuvaru Apiciju, savremeniku imperatora Tiberija, poput libuma – rimskog hleba bez kvasca sa jajima i ovčijim sirom, globi – okruglice od mekog kravljeg sira i griza, namazi, dulcia domestica – urme kuvane u medu, sve to zaliveno sa vinom posebno spremljenim za ovu priliku.
Njegove recepte sakupili su i objedinili dr Korać i njegova saradnica Angelina Raičković Savić u izdanje „Culina Romana” – rimska kuhinja u obliku grnčarskog ćupa koje oduševljeni Kragujevčani prelistavaju učeći kako su stari Latini varili grašak sa korijanderom – pisa, pulo – parćansko pile ili patinu od krušaka.
– Do sada se pričalo i spominjalo „to su rimski carevi, jedan drugog ubijaju i tako se smenjivali”. Ne, Rim je toliko dobro organizovana država na duge staze, da je današnja Evropska unija za nju „malo dete”, ističe doktor Korać.
Po njegovom mišljenju, Rim kada je u krizi „obraća” se najzdravijem prostoru koji tada postoji na teritoriji carstva.
– Najelitnije trupe Rima su u to vreme baš sa ovih prostora, iz provicije Mezija. Podatak da je čak 18 imperatora rođeno na ovom području tek će da dobije svetsku naučnu verifikaciju. Ova postavka govori o tome koliko je to važan prostor za samo rimsko carstvo. A, to znači da smo mi utkani u temelje evropske civilizacije, kaže Miomir Korać za „Danas”, kao arheolog i rukovodilac projekta Viminacijum na čijem je lokalitetu još od studentski dana, punu 41 godinu.
Osnovna ideja projekta i izložbene postavke „Putevima rimskih careva po Srbiji” je da se sva carska mesta na teritoriji naše zemlje, koja su od nemerljivog istorijskog značaja povežu u jednu celinu, kakva je postojala dok je rimsko carstvo bilo na obalama Dunava.
Putevi rimskih imperatora treba da povežu sva mesta u jednu kulturnu rutu dugačku više od 600 kilometara, koja bi doprinela razvoj kulturnog turizma, jer to je nasleđe ne samo Srbije nego cele Evrope i sveta.
Izložba je u Galeriji Kuće Đure Jakšića otvorena dve nedelje.
Samo u Južnoj Americi postavku videlo milion i po ljudi
Iložbena postavka „Putevima rismkih careva po Srbiji” već desetak godina izaziva veliku pažnju ne samo u našoj zemlji već u čitavom svetu.
Krenula je 2013. godine iz Vašingtona, preko Njujorka, Bostona i Čikaga, Los Anđelesa, San Franciska, Londona, Budimpešte i naravno samog Rima, pa potom Milana.
Gostovala je u Londonu, Budimpešti, Dablinu, Pragu, Valeti, Nju Delhiju, Pekingu, Tel Avivu… U planu je da naredne godine obiđe severnu Afriku i Australiju.
Impresivan je podatak da ju je samo u Južnoj Americi videlo više od 1.500.000 posetilaca u galerijama Montevidea, Buenos Ajresa, Brazilije, Santijaga, Lime i Asunsiona.
Više vesti iz ovog grada čitajte na posebnom linku.
Pratite nas na našoj Facebook i Instagram stranici, ali i na X nalogu. Pretplatite se na PDF izdanje lista Danas.